Türk Destanları ile İlgili Özet Bilgiler, ders ve çalışma notu

Türk Destanları ile İlgili Özet Bilgiler

TÜRK DESTANLARI İLE İLGİLİ ÖZET BİLGİLER:

İslamiyet Öncesi Dönemde Oluşturulan Türk Destanları :

YARATILIŞ: Dünyanın nasıl yaratıldığını, insan ırklarının nasıl meydana geldiğini ve şeytanın nasıl bir kötülük unsuru olduğunu, Türklerin düşüncesine göre izah etmektedir. İki ana bölümden oluşur: Yerkürenin yaradılışı ve İnsanın yaradılışı.

 

ALP ER TUNGA DESTANI: Türk-İran savaşlarıyla Alp Er Tunga'nın yiğitliklerinin anlatıldığı destanlardır.

 

ŞU(SAKA): İskender ile Türkler arasındaki savaşların ve Hükümdar Şu'nun destanıdır.

 

OĞUZ KAĞAN DESTANI: Hun Hükümdarı Mete'nin yiğitliklerini, ülkesini genişletip oğulları arasında nasıl bölüştürdüğünü anlatan destandır.

 

ATİLLA DESTANI: Batı Hun imparatoru Atilla’nın M.S. V. asırda Avrupa’ya korkulu zamanlar yaşatmasını anlatır.

 

BOZKURT DESTANI: Savaşta yaralanan bir Türk'ün, dişi bir kurt tarafından kurtarılmasını, korunmasını ve Türklerin sözü edilen kurtla bu Türk'ten çoğaldığı anlatılır.

 

ERGENEKON DESTANI: Bir yenilgi sonunda Ergenekon'a çekilen Türklerin orada çoğalıp, bir demir dağı erittikten sonra öçlerini alışlarını anlatan destandır.

 

TÜREYİŞ DESTANI: Uygur hakanının, üç kızını insanoğluyla evlendirmeyi uygun bulmayarak, tanrıyla kızlarının evlenmesi ve Uygur Türklerinin bu evlenmeden çoğaldığı anlatılır.

 

GÖÇ DESTANI: Türklerin, Kutsal taşı Çinlilere vermeleri üzerine, tanrı tarafından cezalandırılmaları kuraklığın başlaması nedeniyle de göç etmeleri anlatılır. dersimiz.com

 

İslami Dönemde Oluşturulan Türk Destanları :

SATUK BUĞRA HAN DESTANI: Destanda Karahanlı hükümdarı Satuk Buğra Han’ı İslam dinini kabul etmesi ve İslamiyet’i yaymak için verdiği mücadele anlatılır. Destan 9.ve10.yüzyıllarda oluşmuştur.

 

MANAS DESTANI: Müslüman Kırgızlarla Putperest Kalmuklar arasındaki mücadeleleri anlatır. Destan 11 ve 12.yüzyıllarda oluşmaya başlamıştır.

 

CENGİZNAME (CENGİZ HAN DESTANI): Cengiz Han’ın soyu, doğumu, fetihleri ve etkileri hakkındaki genel halk rivayetlerinden derlenmiş, tarihi bir destandır. Orta Asya’da yaşayan Türk boyları arasında 13.yüzyılda doğup gelişmiş bir destandır.

 

EDİGE: Altınordu Hanlığı’nın 15.yüzyılda Timurlar tarafından yıkılışı anlatılmaktadır. Destanın kahramanı Altınordu Hanı Edige Mirza Bahadır’dır. Edige Mirza Bahadır’ın devletini ayakta tutmak için verdiği büyük mücadeleler, ölümünden sonra 15.yüzyılda destanlaştırılmıştır.

 

BATTALNAME (BATTAL GAZİ DESTANI): 8.yüzyılda Emevi-Bizans savaşlarında ün kazanan, Türkler arasında Seyyid Battal Gazi adıyla benimsenmiş bir Arap komutanının efsanevi yaşamı çevresinde oluşan bir destandır. Diğer Anadolu Türk destanları olan Danişmendname ve Saltukname’ye kaynaklık etmiştir. 8,9,10 ve 11.yüzyıllardaki bazı tarihi olayları da içine alan Battalname 12.ve 13.yüzyıllarda nesir biçiminde yazıya geçirilmiştir.

 

DANİŞMENDNAME (DANİŞMEND GAZİ DESTANI): Anadolu’da Danişmendlilerin kurucusu olan Melik Danişmend Gazi’nin etrafında 11.yüzyılda oluşmuş, 13.yüzyılda yazıya geçirilmiş bir destandır. Danişmend Gazi, Battal Gazi’den farklı olarak Arap değil bir Türk’tür.

 

KÖROĞLU DESTANI: İslami dönemde oluşmakla beraber dini bir özellik taşımayan bir destandır. Anadolu’da oluşan bu destanda Köroğlu, hem kahraman hem de saz çalıp şiir söyleyen bir aşıktır. Aşık Köroğlu (16,17.y.y.) ile destan kahramanı Köroğlu’nun aynı kişi olması mümkün değilse de bu iki kişilik halk zihninde birleştirilmiştir. Tüfek icat olundu mertlik bozuldu. sözü ünlüdür.

 

TİMUR DESTANI: Cengiz Han’ın soyundan gelmediği halde Çağatay hanlığında önemli başarılar kazanan, Maveraünnehir’e tek başına hakim olarak kendi imparatorluğunu kuran Timur’un(1336-1405) hayatını ve savaşlarını konu edinir.

 

SALTUKNAME (SALTUK GAZİ DESTANI): Saltukname, 13.yüzyılda Anadolu ve Rumeli’nin fethi sırasında önemli rol oynadığı rivayet edilen kahraman bir evliya olan Sarı Saltuk’un hayatını anlatır. Destan 15.yüzyılda Cem Sultan’ın talimatıyla Ebu’l Hayr er Rumi tarafından yedi senelik bir çalışma sonucunda yazıya geçirilmiştir. Saltukname’de Sarı Saltuk Hz.Muhammet(S.A.V.) soyundan Battal Gazi’nin torunlarından, kâfirlere karşı cihatla ve Müslümanlığı yaymakla görevli biri olarak anlatılır.

dersimiz.com

Türk Destanları Özet Bilgiler ders notu konu özeti çalışma notları özetler ders anlatım edebiyat ders notları İslami Dönem İslamiyet Öncesi Dönem