Türkiye'de Görülen İklim Tipleri, Bitki Örtüleri ve Toprak Tipleri, ders ve çalışma notu

Türkiye'de Görülen İklim Tipleri, Bitki Örtüleri ve Toprak Tipleri

TÜRKİYE’DE GÖRÜLEN İKLİM TİPLERİ, BİTKİ ÖRTÜLERİ VE TOPRAK TİPLERİ:

 

1. Akdeniz İklimi: Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlıdır. Akdeniz ve Ege kıyı kesiminde, Güney Marmara’da ve Güneydoğu Anadolu’nun batısında görülür. Yıllık yağış miktarı 500 mm-1000 mm arasındadır. Karlı-donlu gün sayısı azdır. Daha çok cephe yağışları görülür. En yüksek sıcaklık ortalaması (Temmuz) 28 °C, en düşük sıcaklık ortalaması (Ocak) 9-10 °C dir. Yıllık sıcaklık farkı azdır. Doğal bitki örtüsü maki ve sarıçam ormanlarıdır. İklime ait toprak türü maki bitki örtüsü altındaki kireçli araziler üzerinde oluşan humus (organik madde) bakımında fakir Terra-Rosa (Kırmızı Akdeniz Toprağı) görülür.

 

NOT: Akdeniz Bölgesinde makilerin tahrip edildiği alanlarda ortaya çıkan bitki örtüsüne “garig” denir.

 

2. Karadeniz İklimi: Her mevsim düzenli yağış düşer. En fazla yağış sonbaharda, en az yağış ilkbaharda görülür. En yüksek sıcaklıklar (Temmuz) 18 °C, en düşük sıcaklıklar (Ocak) 6-7 °C dir. Yıllık sıcaklık farkının en az olduğu iklim tipidir. Karadeniz kıyı kesiminde görülür. Bulutlu gün sayısı en fazla olan iklimdir. Yıllık yağış miktarı 800 mm-2200 mm arasındadır. Orografik yağışlar yaygın olarak görülür. Bitki örtüsü karışık yapraklı gür ormanlardır. Karadeniz ikliminin görüldüğü ve gür orman örtüsünün bulunduğu alanlarda humus bakımından zengin kahverengi topaklar yer alır. Bu topraklarda yıkanma fazla olduğu için tuz ve kireç oranı azdır. Karadeniz kıyı kesiminde yaygın olarak görülür. Batı Karadeniz kıyı kesiminde “podzol” toprakları görülür.

 

NOT: Doğu Karadeniz kıyı kesiminde föhn rüzgârlarının etkisiyle sıcak ve nemli ikilim toprağı olan lateritler bulunur. Humus bakımından fakir kırmızı renkli verimsiz topraklardır.

 

NOT: Karadeniz Bölgesinde ormanların tahrip edilmesi sonucu ortaya çıkan çalı türüne “psodömaki” (yalancı maki) denir.

 

3. Karasal (Step) İklim: En fazla yağış ilkbaharda, en az yağış yazın düşer. Erzurum - Kars Bölümü hariç deniz etkisinin görülmediği tüm iç kesimlerde görülür. En yüksek sıcaklıklar (Temmuz) 25 °C, en düşük sıcaklıklar (Ocak)

0 °C dir. Yıllık yağış miktarı 250 mm – 600 mm arasındadır. Yıllık sıcaklık farkı fazladır. Konveksiyonel (yükselim) yağışları görülür. Step (bozkır) bitki örtüsü görülür. (ilkbahar yağışlarıyla yeşeren, yaz kuraklığıyla sararan kurakçıl bitki örtüsü) Karasal iklim bozkır bitki örtüsü altında kestane renkli step toprakları görülür. Bu topraklar üzerinde yağış ve yıkanma az olduğu için tuz ve kireç oranı fazladır. Humus bakımından fakir verimsiz, topraklardır. Tahıl tarımında kullanılan topraklardır.

 

NOT: İç bölgelerde ormanların tahrip edilmesi sonucu ortaya çıkan çalı türü kurakçıl bitkilere “antropojen bozkır” (bozulmuş bozkır) denir.

 

4. Sert Karasal İklim: En fazla yağış yazın, en az yağış kışın düşer. Erzurum-Kars Bölümünde görülür. En yüksek sıcaklıklar (Temmuz) 16-17 °C, en düşük sıcaklık (Ocak) -20 °C’dir. Yıllık yağış miktarı 400 mm-600 mm arasındadır. Konveksiyonel (yükselim) yağışları görülür. Yıllık sıcaklık farkı en fazla olan iklim tipidir. Bitki örtüsü yaz yağışlarıyla yeşeren Alpin dağ çayırlarıdır. Gür çayır örtüsü altında humus bakımından dünyanın en zengin ve verimli toprağı olan çernozyom topraklar (kara toprak) görülür.

 

Orçun BEKTAŞ

Coğrafya Öğretmeni

Orçun BEKTAŞ

Türkiye'de Görülen İklim Tipleri Bitki Örtüleri Toprak Tipleri coğrafya ders notu Akdeniz İklimi Karadeniz İklimi konu özeti çalışma notları lise ders notları özetler ders anlatım coğrafya kaynakları Karasal (Step) İklim Sert Karasal İklim Fiziki ve Beşeri Coğrafya Orçun BEKTAŞ