Türkiye'nin Coğrafî Bölgeleri: Akdeniz Bölgesi, ders ve çalışma notu

Türkiye'nin Coğrafî Bölgeleri: Akdeniz Bölgesi

AKDENİZ BÖLGESİ

1. Konumu ve Sınırları

Bölge, ismini güneyindeki Akdeniz'den alır. Ege Bölgesi ile olan sınırı Köyceğiz gölünün batısından başlayarak Sultan dağlarına kadar uzanır. Kuzeyde İç Anadolu Bölgesi'ne komşudur. Sınır, kuzeyde Sultan dağlarından başlayarak, Toros dağlarının kuzey eteklerinden doğuda Tahtalı dağlarına ulaşır. Binboğa dağlarından Afşin - Elbistan ovasının güneyine doğru bir yay çizen sınır, güneyde bölgeyi Doğu Anadolu Bölgesi'nden ayırır. Nurhak dağlarından güneye inerek, Gazi Antep plâtosunun batısından Suriye'ye ulaşan sınır ise bölgeyi Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nden ayırır. Bölge ülkemiz topraklarının % 15'ine sahiptir. Yüz ölçüm bakımından dördüncü büyük bölgemizdir.

Akdeniz Bölgesi, Adana ve Antalya olmak üzere iki coğrafî bölüme ayrılır.

 

2. Yeryüzü şekilleri

Bölge, genel olarak engebeli ve dağlıktır. Bölgenin % 80'ini kıyıya paralel uzanan Toros dağları ile yüksek plâtolar oluşturur. Akdeniz Bölgesi sınırlarında kalan Toroslar, Batı ve Orta Toroslar olmak üzere ikiye ayrılır. Batı Toroslar Antalya körfezinin iki yanında yer alır. Bölgenin kuzeybatısında oluşan tektonik ve karstik çanaklarda göller oluşmuştur. Buraya Göller yöresi ismi verilir. Antalya körfezinin batısındaki dağlık alana ise Tekke yöresi denir. Bölgenin Akdeniz'e doğru sokulan orta bölümünde, derin vadilerle parçalanmış Taşeli plâtosu yer alır. Orta Toroslar'da yükselti daha da artarak 4000 metreye yaklaşır. burada Bolkar, Aladağ, Tahtalı ve Binboğa dağları bulunur. İskenderun körfezinin doğusunda kıyıya paralel olan Nur dağlarının doğusunda Hatay - Kahraman Maraş grabeni yer alır.

Kıyıdan hemen sonra, bir duvar gibi yükselen Toroslar, kıyı ile iç kesimler arasındaki ulaşımı güçleştirir. Ulaşım yolları Çubuk, Sertavul, Gülek ve Belen gibi geçitlerle sağlanır. Çubuk Antalya çevresini Göller yöresine ve Ege'ye, Sertavul Silifke'yi İç Anadolu'ya, Gülek Adana Bölümü'nü İç Anadolu'ya, Belen İskenderun'u Hatay'a bağlar.

Amik, Antalya, Silifke, Isparta, Burdur, Acıpayam, Elmalı ve Çukurova bu bölgedeki önemli ovalardır. Dalaman, Eşençay, Köprüçay, Aksu, Asi, Manavgat, Göksu, Seyhan ve Ceyhan bölgenin en önemli akarsularıdır.

Tekke yöresi ve Taşeli plâtosunda karstik şekiller yaygındır. Kaş kıyılarında dalmaçya kıyı tipi görülür. Ayrıca çoğu yerde kesintisiz olarak kıyı boyu devam eden falezlere rastlanır.

 

3. iklim

Akdeniz kıyı şerini boyunca tipik Akdeniz iklimi görülür. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlıdır. Kıyı kesiminde kış sıcaklıkları 10 °C'nin üzerindedir. Kıyıdan iç kesimlere doğru gidildikçe Akdeniz ikliminden karasal iklime geçiş özellikleri görülür. Kış sıcaklıkları düşer.

 

4. Bitki Örtüsü

Akdeniz Bölgesi'nin hakim bitki örtüsü makilerdir. Kıyıdan 1200 metre yüksekliklere kadar kızılçam ormanları bulunur. Kızılçam ormanları 1200 metreden sonra yerini karaçam ormanlarına bırakır. 2200 metreye kadar olan alanlarda ise göknar ve sedirden oluşan ormanlar bulunur. Daha yükseklerde dağ çayırları yer alır.

Akdeniz Bölgesi, orman oranı bakımından Karadeniz'en sonra gelir. Türkiye ormanlarının % 24'ü Akdeniz Bölgesi'ne aittir.

 

5. Nüfus ve Yerleşme

Bölge, yüz ölçümü bakımından dördüncü büyük bölgemiz olmasına rağmen nüfus azdır. 2000 nüfus sayımına göre 8,7 milyon nüfusa sahiptir. Nüfus yoğunluğu gerçek alana göre km² ye 71,3 kişidir.

Nüfus daha çok kıyı kesimindeki ovalar ve çevresinde toplanmıştır.
Teke yöresi, Taşeli plâtosu ve dağlık sahalarda nüfus yoğunluğu oldukça azdır. Kırsal kesimden şehirlere göçlerin devam etmesiyle şehirlerde yaşayan nüfusun oranı artmıştır.

 

6. Ekonomik Özellikler

Türkiye'deki muz üretiminin tamamı Akdeniz Bölgesi'ne aittir. Bölgede bunun yanısıra gül, turunçgil, yer fıstığı, pamuk, soya fasulyesi ve tahıl yoğun olarak üretilir. Bu ürünler dışında şeker pancarı, pirinç, susam, anason ile çeşitli sebze ve meyvelerin de tarımı yapılır. Kış sıcaklık değerlerinin yüksek olması nedeniyle ekonomik değeri yüksek olan seracılık ve turunçgillerin üretimi önem kazanmıştır. Kırsal kesimde küçükbaş hayvancılık yaygındır. Yaygın olara kıl keçisi beslenir.

Bölgede çıkarılan başlıca madenler, krom, boksit, kurşun, çinko ve demirdir. Bölgede ham maddesi tarıma dayalı endüstri kuruluşları yaygındır. Bunun yanında demir çelik, krom, alüminyum, gübre, petro kimya ve orman ürünleri gibi endüstri kuruluşları da yer alır.

Mersin'de bölge ticaretini geliştirmek maksadıyla uluslararası serbest ticaret bölgesi kurulmuştur.

Bölgede turizm gelişmiştir. Yaz turizminin en erken başladığı ve en geç bittiği bölgemizdir.

Editör 3

Türkiye'nin Coğrafî Bölgeleri Akdeniz Bölgesi ders notu konu özeti coğrafya çalışma notları özetler ders anlatım eğitim öğretim kaynakları Ekonomik Özellikler Nüfus ve Yerleşme Bitki Örtüsü İklim Yeryüzü Şekilleri Konumu ve Sınırları