Güncel Felsefe, Psikoloji, Sosyoloji, Mantık terimleri sözlüğümüzde Determinizm terimi ile ilgili, kısa açıklayıcı bilgiler aşağıda gösterilmektedir. Determinizm nedir? Determinizm ne demek? Determinizm hakkında kısa bilgi gibi içerik arayışınıza cevap olabilecek kısa bilgiler sayfamızda yer almaktadır.
Determinizm Terimi Hakkında Bilgiler
Felsefe, Psikoloji, Sosyoloji, Mantık Terimi Olarak Determinizm:
İnsanın istenç (irade) ve eylemleri içten ve dıştan gelen nedenlerle belirlenmiştir. Kararları içinde bulunduğu koşullara bağlıdır, bu koşullar istenci belirler ve kişinin özgürce karar vermesini engeller. Yani etrafımızda her zaman o kadar çok kural var ki ( ahlaki, dini, yasal vs. ) bunca kural arasında özgürlükten bahsetmek imkânsız. Dolayısıyla hiçbir insan özgür değildir.
Felsefe, Psikoloji, Sosyoloji, Mantık Terimi Olarak Determinizm:
İnsanın, "ahlaki eylemleri ile ilgili kararları, içten ve dıştan belirlenen koşulların etkisiyle oluşur" görüşüne dayanarak ahlaki eylemlerinde özgür olmadığını savunan filozoflar vardır. Bunlar ahlak felsefesi alanında deterministtir .
Benzer Felsefe, Psikoloji, Sosyoloji, Mantık Terimleri
İndeterminizm: Özgürlük olmasaydı zaten kurallar da olamazdı görüşünü savunur. Bir insanın herhangi bir kurala uymasını bekleyebilmemiz ve onu yaptıklarından dolayı yargılayabilmemiz için o insanın özgür olması gerekir. Çünkü özgür olmayan, kendi istenci ile karar veremeyen insanları eylemlerinden dolayı yargılayamayız. Dolayısıyla her insan özgürdür.
Hedonizm (Hazcılık, Haz Ahlakı): Kurucusu Aristippos' tur. Mutluluk ahlakından yola çıkılarak geliştirilmiştir. Ahlaksal eylemin amacı haz'dır. Haz veren eylemler iyi, acı veren eylemler kötü, haz ya da acı vermeyenler ise anlamsızdır. Bu haz duygusu sonsuz değildir, kısa süreli ama yoğun bir duygudur. İnsan daima hazzı aramalı ve acıdan kaçmalıdır. Ancak bunu yaparken ölçüyü asla kaçırmamalıdır ( hayatında komşun farkına vardığı zaman utanacağın hiçbir şey yapma ). Ayrıca hazza ulaşmak için aslında çok fazla şeye ihtiyaç yoktur ( sadece yiyecek ekmeğin ve içecek suyun olması bile kendini Zeus kadar mutlu hissetmene yeter ). Haz duygusu kişiden kişiye değişeceğine göre hazza dayalı bir ahlak evrensel olamaz.
Fayda Ahlakı (Utilitarizm): Ahlaksal eylemin amacı faydadır. Her eylem bireye sağladığı fayda ölçüsünde değerlidir. Bize fayda sağlayan durumlar değişirse ahlak sistemimiz de değişecektir. Bir eylem, bir insana fayda sağlıyorsa iyi, sağlamıyorsa kötüdür. Herkese fayda sağlayan durumlar farklı olacağına göre herkesin ahlak yasası da farklı olacaktır. Dolayısıyla evrensel bir yasa yoktur.
Bencilik (Egoizm): Kurucusu Thomas Hobbes. İnsanlarda iki önemli güdü vardır: birisi "kendini sevme", diğeri "kendini koruma" dır. İnsanlar kendilerini sevdikleri için kendilerini korumak isterler. Ahlak yasalarını da bu yüzden oluştururlar.
Yani ahlak yasalarının varolmasının nedeni insanlarda bulunan bu iki güdüdür.
Anarşizm: Kurucusu Proudhon, en tanınmış savunucuları da Bakunin, Kropotkin ve Stirner'dir. Tüm kurumlara (ahlak, hukuk, eğitim, din, ekonomi, siyaset, devlet, ordu vs.) ve tüm kurallara (ahlak, din, hukuk, disiplin vs. ) karşıdırlar. Bütün bu kurum ve kuralların yok edilmesi gerektiğini savunurlar. Çünkü insanların bunlara ihtiyacı yoktur. İnsan özünde iyi bir varlıktır ve özgür bırakıldığında daima iyi olanı yapar. Oysa bu kurum ve kurallar insanın özgürlüğünü kısıtlar. Böylelikle insan özünden uzaklaşır ve kötüye yönelir. Yani bu kurum ve kurallar bizi iyiye değil, kötüye yönlendirir. Bu yüzden ortadan kaldırılmalıdır.
Terimler Sözlüğü Ana Sayfa
Online Felsefe, Psikoloji, Sosyoloji, Mantık Terimleri Sözlüğü