Yumurta Nedir? Hakkında Bilgi

Bitki ve hayvanların dişi üreme hücresi. Yumurtaların büyük çoğunluğu, yeni bir bireyi meydana getirebilmek için erkek üreme hücresi tarafından döllenmek zorundadır. Ancak bazı türlerde yumurta döllenmeksizin yeni bir birey oluşturabilir. Bu üreme biçimine döllenmesiz üreme (partenogenez) denir. Hayvanların büyük bir bölümü (örneğin kuşlar, sürüngenler, balıklar vb.) yumurtalarını olgunlaşmadan önce vücut dışına atarlar. Böyle hayvanlara "ovipar" denir. Memelilerse, yavru yaşayabilecek hâle gelene kadar yumurtalarını dölyatağı içinde tutarlar. Böyle hayvanlara da "vivipar" denir. Yumurtalar, boyutları açısından türlere göre büyük değişiklikler gösterirler. Memelilerin yumurtaları en küçük olanlardır. Ancak bu yumurtalar annenin vücudunda gelişerek çok büyük boyutlara ulaşırlar. Yumurta sayısıysa, yumurtanın gelişerek yeni bireyi meydana getirme şansıyla ters orantılıdır. Örneğin şerit solucanları, balıklar milyonlarca yumurta yaparken, kuşlar gibi yumurta bakımı olan türlerde sayı daha azdır. Memelilerdeyse yumurtanın gelişmesi ana rahminde garantiye alındığından çok az sayıda yumurta üretilir. İnsanda bir kezde yalnızca bir yumurta oluşur ve döllenme olmazsa bu yumurta vücut dışına atılarak yenisi yapılır. Yumurtaların biçimi yaklaşık olarak küreseldir. Her yumurtanın bir vitellüs bölümü vardır (sarı ya da sarı cisim). Vitellüs, yumurtanın gerçek üreme hücresi bölümüdür. Önce bu bölüm oluşturulur. Daha sonra bunun üstü renksiz bir albümin kitlesiyle sarılır (yumurta akı). Yumurta akı ve vitellüs, vitellin zar adı verilen bir zarla çevrilir. Doğurarak üreyen hayvanlarda, embriyonun gelişmesi için yedek besine gereksinim olmadığından, yumurta yalnızca vitellüsten oluşur. Yumurtlayanlarda ise yumurta vitellin zardan sonra daha sert kısımlar ve kuşlarda olduğu gibi kalkerli bir kabukla kaplanır. Bu kabuk, bir yandan vitellüs ve yumurta akını koruyacak kadar sert, öte yandan da yumurta içinde gelişen embriyonun solunumunu engellemeyecek biçimde gözeneklidir.