Paragraf ve Paragrafın Anlatım Teknikleri, ders ve çalışma notu

Paragraf ve Paragrafın Anlatım Teknikleri

PARAGRAF

Paragraf: Herhangi bir olayı, durumu, kavramı veya varlığı anlatan cümleler topluluğudur. Yazı parçası demektir. Paragraftaki cümleler anlam ve yapı olarak bir bütünlük oluşturur.

Cümleler bir zincirin halkaları gibi birbirlerine bağlıdır. Paragraf soruları 4 bölüm altında sorulduğundan, şimdi bu  bölümleri inceleyelim.

 

1- PARAGRAFIN ANLATIM TEKNİKLERİ

2- PARAGRAFIN YAPISI

3- PARAGRAFTA KONU - ANA DÜŞÜNCE

4- PARAGRAFTA YARDIMCI DÜŞÜNCELER

 

1- PARAGRAFIN ANLATIM TEKNİKLERİ

Paragrafın yazılmasında kullanılan yöntemlerdir. Paragrafın yazarı anlatacağı

konuya göre bu yöntemlerden birini seçer ve paragrafını oluşturur.

 

·                     Betimleme (Tasvir etme)                                         

·                     Öyküleme  (Hikâye etme)

·                     Açıklama

·                     Tartışma

 

Düşünceyi Geliştirme Yolları

·                     Karşılaştırma

·                     Tanımlama

·                     Örneklendirme

·                     Tanık Gösterme (Alıntı yapma)

·                     Benzetme (Teşbih)

·                     Kişileştirme (Teşhis)

 

Betimleme (Tasvir etme)

Varlıkların niteleyici özellikleriyle anlatıldığı yazılardır.

Sözcüklerle resim yapmaktır.

Durağanlık söz konusudur.

Paragrafı okuduğumuzda gözümüzde bir tablo canlanır.

Varlıkların dış görünüşleri de iç dünyalarına ait özellikleri de anlatılabilir.

Nesnel  ya da öznel olabilir.

 

Öyküleme  (Hikâye etme)

Bir olayın anlatıldığı yazılardır.

Yer, zaman ve kişiye bağlı olarak olay anlatılır.

Hareketlilik söz konusudur.

Genellikle geçmiş zaman kullanılır.

Paragrafı okuduğumuzda bir film seyretmiş gibi oluruz.

 

Açıklama

Bilgilendirmek ve öğretmek amacıyla yazılan yazılardır.

Genellikle eğitici ve öğretici yazılarda kullanılır.

Yorum içeren ifadelere pek yer verilmez.

Sade bir dil kullanılır.

 

Tartışma

Bir düşüncenin yanlışlığını göstermek amacıyla yazılan yazılardır.

Yanlış olan düşünce, eksik ve kusurlu yönleri ortaya konularak çürütülür.

Doğru olan düşünce kanıtlanmaya çalışılır.

Söyleşi havası hakimdir.

 

Düşünceyi Geliştirme Yolları

 

Karşılaştırma

İki kavram, varlık veya olayın benzeyen ya da farklı yönleriyle ortaya konulmasıdır.Genellikle "ise, daha, en" gibi ifadelere yer verilir.

·                     Öyküde ayrıntılara pek yer verilmez. Romanda ise olaylar en ince ayrıntısıyla ele alınır.

 

Tanımlama

Bir kavramın ya da varlığın ne olduğunu bildiren cümlelerdir.

"Bu nedir?" sorusunun cevabı olan cümlelerdir.

·                     Kara: Yeryüzünün denizle örtülü olmayan bölümüdür.

 

Örneklendirme

Bir düşünceyi inandırıcı kılmak için örneklere başvurmaktır.

Soyut haldeki düşüncenin somut hale getirilmesidir.

Uyarı: Bir paragrafta örneklendirmeden söz edebilmek için, paragrafta mutlaka

bir düşünce olmalıdır.

 

Tanık Gösterme (Alıntı yapma)

Bir düşünceyi inandırıcı kılmak ve kanıtlamak için, o düşünce sahasında yetkin kişilerin görüşlerine yer vermektir.

Kişilerin görüşleri direkt veya dolaylı bir anlatımla paragrafta bulunur.

Uyarı: Bir paragrafta tanık göstermeden söz edebilmek için, paragrafta mutlaka

bir düşünce olmalıdır.

 

Benzetme (Teşbih)

Kavram, varlık, olay veya durumların herhangi bir ilgiden dolayı birbirlerine benzetilerek anlatılmasıdır.

Genellikle "gibi, sanki, andırıyor, tıpkı" gibi ifadelere yer verilir.

·                     Güneş bir ateş topu gibiydi bugün.

·                     Deniz hırçın bir atı andırıyordu akşamüstü.

 

Kişileştirme (Teşhis)

Varlıklara, insan özelliklerinin aktarılmasıdır.

·                     Gemiler ağlıyordu limanlarda.

·                     Ağaçlar son yapraklarını uğurladı az önceydi.

·                     Ahşap evler yorgunluktan birbirlerine yaslanmış, dinleniyordu.

 

Mehmet Akif Güner

Paragraf Paragrafın Anlatım Teknikleri Türkçe ders notu konu özeti çalışma notları ders anlatımı Betimleme Tasvir etme Öyküleme Hikâye etme açıklama Tartışma düşünceyi Geliştirme Yolları Karşılaştırma Tanımlama Örneklendirme Tanık Gösterme Alıntı yapma Benzetme Teşbih Kişileştirme Teşhis