Sosyoloji Dersi 6. Ünite Özeti (Toplumsal Kurumlar), ders ve çalışma notu

Sosyoloji Dersi 6. Ünite Özeti (Toplumsal Kurumlar)

1. Konu: Kurum ve Kurumların İşlevleri

Temel toplumsal kurumlar: Aile, eğitim, ekonomi, siyaset, din

Toplumsal kurum, bir amaç için örgütlenmiş, maddi manevi ögeler toplamıdır. Amacı ihtiyaçları karşılamaktır. Statü ve roller belirlenir.

 

Toplumsal Kurumların İşlevleri

• Davranış eğitimi verir.
• Birbirlerine destek olur.
• Toplumun devamını sağlar.
• İş birliği ve dayanışmayı sağlar.
• Zamanla değişir.
• Açık ve örtük işlevleri vardır. (okul çalışma hayatından alıkoyar)

 

2. Konu: Aile Kurumu ve İşlevleri

Aile, toplumun en küçük örneğidir. Her toplumda farklı aile kültürleri vardır.  Aile, toplumsal huzurun kaynağıdır. Aile , bebeklik ve çocukluk dönemi öğrenmenin söz konusu olduğu ilk toplumsallaşmadır. İkinci toplumsallaşma iş, okul medya ve akran gruplarıdır.

Ailenin işlevleri: Temel ihtiyaçlar, eğitim, neslin devamı

 

3. Konu: Evlenme, Boşanma, Ailenin Sürekliliği

Evlilik:  Yaşam boyu sevgi, güven, sadakat, şefkat benzeri ihtiyaçlardan dolayı oluşturulan yasal ilişki biçimidir.

Boşanma durumu: çiftlerin birbirlerini iyi tanımamaları ve ekonomik durum ile alakalıdır. Evlenme ve boşanma kriterleri yasa ile düzenlenir.

 

Evlilik türleri:

Endogami: İç evlilik (Kabile)

Egzogami: Dış evlilik (akraba evliliğine karşı)

Monogami: Tek eşlilik

Poligami: Çok eşlilik

Matrilokal: Anne çevresine katılma (iç güvey)

Patrilokal: Baba çevresine katılma

Neolokal: Ayrı ev açma

 

4. Konu: Aile Modelleri ve Akrabalık

Aile modelleri: Küçük, büyük, ataerkil, anaerkil, demokratik

Akrabalık: Ailenin içinde yer aldığı geniş örgütlenmeye akrabalık denir. ( kan akrabalığı - sıhri akrabalık)

Tartışma: Toplumda kadın ve erkeğin yeri

 

Atatürk’ün kadınlara verdiği önem: Türk kadını dünyanın en aydın, en faziletli, en ağırbaşlı kadını olmalıdır.Atatürk’e göre toplumun kaynağı kadınlara bağlıdır. O dönemlerde dünyada olmayan kadın hakları Atatürk döneminde verilmiştir.

 

5. Konu: Eğitim Kurumu ve İşlevleri

Eğitim: Eğitim bireyde istendik davranış değişikliğidir.

 

Eğitimin işlevleri:

• Kültürün aktarılması
• Toplumsal kontrolün sağlanması
• Toplumsal bütünleşme (etnik gruplar için)
• Toplumsal gelişme (iş gücü ve yenilikcilik)

dersimiz.com

6. Konu: Atatürk ve Eğitim

Eğitim, bir ulusu hem özgürleştirir, hem de esaret altına alır. Eğitim millileştirilmelidir.

a.milli b.bilimsel c.birlik d.uygulamalı e.disiplin f.karma g.karakterli nesil ğ.eşitliği

 

7.Konu: Din ve işlevleri

Din: Din kutsal iç huzura götüren, yaratıcıyla alakalı üst benliktir. Din dünyayı tanımlar, hayat düzeni önerir, dayanışma sağlar, dünyayı yaşanılır kılar.

 

Dinin işlevleri:

• Güven ve huzur
• Toplumsal kontrol
• Sosyalleşme
• Toplumsal dayanışma
• Kültürel devamlılık

 

8. Konu: Din ve Laiklik

Laiklik, din ve devlet işlerini ayırt etmektir. Laiklik sekülerizm ile karıştırılmamalıdır. Laik sistemde dini kurum vardır.

Atatürk ve laiklik: Atatürk, tutuculuk ve gericiliğe karşı din ve vicdan hürriyetini savunur. Softa sınıfının yanlış yönlendirmelerini ve halkı sömürmelerini engellemek için diyanet işlerini kurmuştur. Kuran tefsir ve meali hazırlatmıştır.

 

9. Konu: Ekonomi ve Temel Ögeleri

Ekonomi: Ekonominin kaynağı tarım, üretim ve teknolojidir.

Ekonominin ana kavramları: Mal ve hizmet

Mal: Serbest mal (güneş, hava) – Ekonomik mal [üretim malı (dolaylı enerji veren mallar) - tüketim malı (dayanıklı,dayanıksız)]

Ekonomi: Mal ve hizmetlerin temini ve dağılımını belirleyen , sınırlı kaynaklarla sınırsız ihtiyaçlar arasında denge sağlayan kurumdur. Malın, pazara sunumu talep edilenden fazlaysa fiyatı düşer.

Hizmet: İhtiyaçları karşılayan soyut çabalardır. Hizmet de gereksinimdir.

 

Üretim Ögeleri

  Doğa                  Emek                 Sermaye             Girişim

ham madde      İnsan enerjisi       Araç-imkan        Diğerlerini kapsar

 

Tüketimi Belirleyen Unsurlar

• Tüketim miktarı
• Kültür
• Reklam
• Çevre(iklim)

 

Enflasyon: Mal ve hizmetin fiyatının yükselmesi, alım gücünün düşmesidir. İhracat azalır, ithalat artar, yatırım yapılmaz.

Deflasyon: Fiyatların düşmesi ve alım gücünün artmasıdır. Üretim düşer, işsizlik artar.

Revalüasyon: Ülke parasının döviz ve altına göre değer kazanmasıdır.

Devalüasyon: Ülke parasının döviz ve altına göre değer kaybetmesidir.

Resesyon: Ekonomik büyümenin durma noktasına gelmesi ve eksi yönde azalmasıdır. Nedenleri; nüfusun hızla artması, milli gelirin azalması, işsizliğin artması, ekonomik faaliyetlerin bitmesi ve üretim yapılamamasıdır.

Veblen malları: Bazı mallar insanların sınıflarına göredir. (lüks otomobiller, işporta malları) Snop adı verilen kişiler kendi sınıflarının dışında lüks tüketime özenerek lüks tüketim mallarının fiyatlarının yükselmesine neden olur.

 

10.Konu: Ekonomik Sistemler:

Ekonomik sistemleri biçimlendiren toplum geçmişi, doğal kaynaklar, iklim, halkın görüşleri, sorunlar ve çözümlerdir.

Bireyci görüş: Kişisel yararlar önemlidir. (liberalizm, kapitalizm) En verimli olanlar piyasaya çıkmalıdır.

Kişisel çıkarcı görüş: Birey üretim faaliyetlerine katılarak ortak toplamdan kendi payını alır. (komünizm)

Karma ekonomi: Kamu yararıyla kişisel çıkar bağdaştırılmıştır. Sınırlı mülkiyet vardır.

Atatürk’e göre uygarlık ekonomiden geçer. Tam bağımsızlık için ekonomik bağımsızlık şarttır. Devletçilik Türk sistemidir.

 

11. Konu: Siyaset Kurumu

Aristokrasi: Azınlık soyluların yönetimidir.

Oligarşi: Zengin belirli bir zümrenin yönetimidir.

Tiranlık: Zorbalığa dayanan tek kişi yönetimidir.

Timokrasi: Şan ve şeref düşkünü olanların yönetimidir.

Demokrasi: Halkın yönetimidir.

• Doğrudan demokrasi: Halk yönetimle ilgili kararları kendisi alır.
• Temsili demokrasi: Parlamenter sistemdir.
• Katılımcı demokrasi: Sorumluluk paylaşmadır. (referandum)

 

Not: Cumhuriyet bir rejimdir, demokrasi onun uygulamasıdır.

Güçler ayrılığı: Yasama , yürütme ve yargının devletin farklı organlarınca kullanılması ve birbirlerini denetlemesidir.

Hümanizm ve demokrasi: Hümanizm insanı merkeze alan yaklaşımdır. Temelinde hoşgörü vardır. Her türlü fikir ve düşünce demokratik ortamda çeşitlilik arz eder.

 

Atatürkçülük:

Atatürk’ün fikri yönlerini benimseyip uygulamaktır.

Atatürk İlkeleri: Cumhuriyetçilik, Halkçılık, Milliyetçilik, Devletçilik, Laiklik, Devrimcilik

Bütünleyici ilkeleri: Barış, Hümanizm, Rasyonalizm, Gerçekçilik

Atatürkçülük kişi onuruna değer veren, akılcı ve insancıl bir görüştür. Kurmuş olduğu cumhuriyet tüm çağdaş, işlevsel düşünce yapılarına imkan sağlar. Atatürkçülük denenmiş ve başarıya ulaşılmış bir sistemdir. Atatürk ilkeleri bir bütündür, birbirini tamamlar.

İdeolojiler siyasi amaçlıdır. Atatürkçülük bir ideoloji değildir. Türk tarihine göre oluşturulmuş, hiçbir zümreyi dışlamayan, ilerici bir sistemdir.

 

dersimiz.com

11. sınıf 12. sınıf Sosyoloji Dersi 6. Ünite Özeti Toplumsal Kurumlar Kurum ve Kurumların İşlevleri Aile Kurumu ve İşlevleri Evlenme Boşanma Ailenin Sürekliliği Aile Modelleri ve Akrabalık Eğitim Kurumu ve İşlevleri Atatürk ve Eğitim Din ve işlevleri Din ve Laiklik Ekonomi ve Temel Ögeleri Ekonomik Sistemler Siyaset Kurumu Atatürkçülük sosyoloji ders notu konu özetleri çalışma notları özetler