Toplumsal Tabakalaşma ve Toplumsal Hareketlilik (Sosyoloji), ders ve çalışma notu

Toplumsal Tabakalaşma ve Toplumsal Hareketlilik (Sosyoloji)

TOPLUMSAL TABAKALAŞMA
Toplum üyelerinin servet, siyasi güç, prestij, meslek, eğitim gibi  ölçütlere göre hiyerarşik olarak derecelendirilmesine tabakalaşma denir. Tabakalaştırmayı oluşturan 3 ana etmen vardır.

1. Ekonomik etken: Mülkiyetin eşit olmayan dağılımı.
2. Siyasal etken: İktidarın eşit olmayan dağılımı.
3. Toplumsal etken: Statülerin eşit olmayan dağılımı.

Toplumsal sınıf: Ekonomik etkeni temel alan ayrımdır. Sınıf kavramında temel ölçüt, üretim araçları karşısındaki konum ve sınıf bilincidir.
Tabakalaşma türleri:

Kapalı toplumsal tabakalaşma: kölelik- kast

Kast sistemi: Brahmanlar(din adamları)- kshatriyalar (soylular savaşçılar prensler),  vaisyalar(tüccarlar toprak sahipleri zanaatkarlar), surdalar(köylüler hizmetkarlar), paryalar(ayak takımı)

Yarı kapalı toplumsal tabakalaşma: Meslek zümreleri- lonca örgütü

Açık toplumsal tabakalaşma: demokratik toplumlar

 

Toplumsal tabakalaşma kuramları:

1-Fonksiyonalist kuram: Bu kurama göre tabakalaşma evrensel ve fonksiyonal bir zorunluluktur. Her toplumda devamlılık için görevler vardır. Önemli olan bu görevlere yetenekli kişilerin gelmesidir. Yetenekli kişiler daha iyi konumlar için mücadele ederler. Bunun sonucunda toplum en iyi kişilerce yönetilmiş olur.
Adam smith, Herbert Spencer

 

2-Çatışmacı kuram:   Toplum birbiriyle çatışan öğelerden kuruludur. Toplumun değişmesi bu öğelerin itici gücüyle oluşur. Üretim araçlarına ve otoriteye sahip olanlar ile sahip olmayanlar arasında çatışma vardır. Marx- Dahrendorf

 

TOPLUMSAL HAREKETLİLİK

Fiziksel mekanda ya da toplumsal yapıda gerçekleşen her türlü geçiş.

Bireyler veya gruplar, tabakalar arasında ya da aynı tabaka içinde yer değiştirebilirler. Toplumsal hareketlilik dikey ve yatay olmak üzere iki biçimde gerçekleşir.

Dikey hareketlilik: Birey yada grupların bir tabakadan başka bir tabakaya geçişine denir. Bu hareketlilikte statüde artma yada azalma olur.

Yatay hareketlilik: Herhangi bir tabakadaki birey yada grubun hayat koşulları değişmeksizin mekansal yer değiştirmesine denir. Bu hareketlilikte statüler değişmez.

dersimiz.com

Toplumsal Tabakalaşma Toplumsal Hareketlilik Sosyoloji ders notu konu özeti çalışma notları Tabakalaşma türleri Toplumsal sınıf Kast sistemi Toplumsal tabakalaşma kuramları