Vurgular, ders ve çalışma notu

Vurgular

VURGULAR: Bir sözcüğün içindeki kuvvetli okunan heceye, o sözcüğün vurgusu denir. Şarkı söylerken eserdeki vurgular iyi belirtilmelidir.

 Sözcükler vurgularına göre dört kategoride incelenebilir. 
1-VURGUSU SONDA BULUNANLAR: 

 ÖRNEK:  Kapı, kapılar, sapan gibi cins isimlerin son hecesi vurgulu okunur.

 2-VURGUSU BAŞTA BULUNANLAR : 

 a- Kıta, ülke, deniz, köy, kasaba, şehir, yer, semt, mahalle, ada, göl, akarsu isimlerinde vurgu başa gelir.
 ÖRNEK: Asya, Türkiye, Merzifon, Sakarya
 b- Pekiştirme sıfatlarında
 ÖRNEK: Kapkara, apaçık, yemyeşil...

 c- İşaret sıfatlarında
 ÖRNEK: İşte, şöyle, böyle
 d- Soru sıfatlarında
 ÖRNEK: Hangisi, nasıl, ne kadar
 e- Belgisiz sıfatlarda
 ÖRNEK: Herhangi, birtakım , hayli
 f- Soru zamirlerinde
 ÖRNEK: Hangisi, nerde
 g- Bağ olarak kullanılan hecelerde
 ÖRNEK: Neyse, yani, şayet, çünkü, zira, fakat
 h- Belgisiz zamirlerde
 ÖRNEK: Öbürü, hiçbiri, her biri, hepsi
 ı- Zarflarda
 ÖRNEK: Elbet, hemen, burada, şurada, nihayet, erkenden
 j- Fiiller gibi çekimlenen (var, yok) sözcüklerinde
 ÖRNEK: Var mı, varmışım, vardın
 k- Kökleri tek hece olan fiillerin emir 2. şahıslarında
 ÖRNEK: gel, gelin, geliniz
 l- Kökleri tek hece olan fiillerin bütün olumsuz çekimlerinde
 ÖRNEK: Kazma, kazmamıştım, kazmayınız 
 3- VURGUSU ARADA BULUNANLAR :

 a- Olumlu fiillerin bileşik zamanlarıyla, emirlerin ikinci şahıslarında

 ÖRNEK: Getiriniz, kaldırınız, okuyun

 b- Bütün olumsuz fiillerle, olumsuz mastarların bütün zamanlarında vurgu, olumsuz eki "me" ya da "ma" hecesinden daha önceki heceye düşer.

 ÖRNEK: İnanmıyorum, sevindirmemek

 c- Cümle takısı olan sözlerle, fiilimsi zarflarda vurgu, sondan bir evvelki heceye düşer.

 ÖRNEK: Alırken, severken, çaldıkça, güzeldir, temizdir

 d- "Ce, cesine, ca, casına" takılarını alan zarflarda vurgu, takıdan önceki heceye düşer.

 ÖRNEK: Sevince, delicesine, insanca, insancasına

 Not: Yalnız aynı takıları alan sıfatların vurgusu sondadır.

 e- Zaman zarfları (Den beri, dan beri) eklerini aldığı zaman, vurgu bu eklerin ilk hecesine düşer.

 ÖRNEK: Gördüğümden beri, seveliden beri

 f- "ise, idi, ile, iken" sözcüklerinin kısaltılmış biçimlerini takı olarak alan sözcüklerde vurgu, takılardan önceki heceye düşer.

 ÖRNEK: almışken, sessizce, kaldıysa, Akif'le, serindi

 4- VURGUSU OLMAYANLAR :

 a - mi, mı, mü, mu,soruları ve çekimleri
 b - ve, de, da, dahi bağları
 c - idi, ise, ki, iken ekleri
 d - "bir" belgisiz sıfat ise; vurgusuz, sayı sıfatı ise; vurguludur.
 e - Daha, gibi, için kelimeleri, bazen vurgu almazlar.

 ÖRNEK : Yurt için çalış, arkadaşın gibi ol

notbak.com

Vurgular ders notu konu özeti çalışma notları özetler ders anlatım eğitim öğretim kaynakları