Bektaşi Hacı Bektaş-ı Veli'nin kurduğu tarikatın adı. Bu tarikata mensup olan.
Bektaşilik Hacı Bektaş Veli'nin kurduğu, toplumcu öğreti. Bu düşünceye göre, her insan gereken bilgiye erişmiş değildir. Gereken bilgiye inanan insan Kutup'tur ve evren onun çevresinde döner. Barışçı ve uzlaşmacı bir öğretidir.
Bengü Göktürkler'de sonsuz, ebedî, daimî.
Bengütaş Göktürkler'de dikilitaş, anıt, geleceğe kalsın diye dikilen yazılı taşlar.
Berat
1. Osmanlı Devleti'nde padişahın kişilere verdiği emir, hüküm ve yetki içeren belgedir. Fermanın berattan farkı onun, devletle ilgili olmasıdır.
2. Bir haktan yararlanmak için devletçe verilen belge.
3. Osmanlı döneminde, bir göreve getirilen, aylık bağlanan, ayrıcalık, nişan ya da san verilen kimseler için çıkarılan padişah buyruğu.
Açıklamalarıyla 1889 Tarih Terimi
Beraya Osmanlı'da yöneten sınıfa beraya (askeri) denir. Beraya sınıfı kendi içinde Seyfiye, İlmiye, Kalemiye olarak sınıflandırılır. Ek olarak Mülkiye Sınıfı olarak adlandırılan ve Enderun Mektebinde yetiştirilen bir sınıfta bulunmaktadır. Fakat Mülkiye sınıfı daha çok kalemiye sınıfı altında kendisine yer bulmaktadır.
Berberiler Kuzey Afrika'nın yerli halkıdır. Fas, Cezayir, Tunus, Libya ve Mısır'da aşiretler halinde,genellikle göçebe olarak yaşarlar.
Beşeriyet İnsanlık.
Beylerbeyi Osmanlı Devleti'nin Klasik Dönemi'nde askeri ve idari görev ve yetkileri olan eyalet valisidir. En kıdemlisi ve rütbelisi Rumeli Beylerbeyidir. Her beylerbeyinin eyalet merkezinde toplanan bir eyalet divanı vardı.
Beylik Merkeze tam bağlı olmayarak bir beyin yönetimi altındaki ülke, emirlik, emaret, mirlik.(Eskiden Anadolu, beyliklerle yönetiliyordu: Karaman Beyliği, İnallı Beyliği, Mengücüklü Beyliği... vb.)
Beylikçi Divan-ı Hümayun subayının unvanı.
Beyt-ül Mal
İslam devletlerinde devlet hazinesidir. Arap-İslam Devleti'nin kuruluşundan Osmanlı Devleti'nin yıkılışına dek bu ad kullanılmıştır.Beyt-ül Mal'ın en önemli gelir kaynakları şunlardır:
1. Müslümanlar'dan alınan vergiler (Aşar, Ağnam vb.)
2. Müslüman olmayanlardan (Zimni) alınan vergiler (Haraç, Cizye vb.)
3. Maden, orman, tuzla kiraları.
4. Gümrük (Baç) vergileri.
5. Savaş ganimetleri (1/40'ı Sultana, 1/5'i Hazineye)
6. Bağlı devletlerle beyliklerin yıllık vergileri ve gönderilen armağanlar.
Beyt'ül Hikmet Abbasiler tarafından, 800'lü yılların başında, Bağdat şehrinde kurulan kütüphane ve çeviri merkezinden oluşan bir bilim merkezidir.
Beytullah Kâbe. (Allah'ın evi)
Beytül Hikme
Abbasi halifesi Memun tarafından 830 yılında Bağdat'ta yapılan bilimler akademisidir. Kelime anlamı "bilgelik evi" dir. Beyt'ül Hikme'de sadece çeviri eserler yapılmadı. Bununla birlikte tıptan felsefeye, kimyadan fiziğe kadar birçok alanda büyük alimlerin yetiştirildiği bir yer oldu. Bu alimlere dönemin halifesi tarafından çevirdikleri eserlerin ağırlığınca altın ödendi ve maaş bağlandı. Kitaba ve ilme önem veren Abbasi halifelerinden olan Harun Reşit sırf kitap toplamak için seferlere çıkmıştır. İlmi toplantılara başkanlık yapmıştır. Daha sonra bu akademiden giden eserler Avrupa'da Rönesans'ın oluşmasına büyük katkı sağlamıştır.
Gün gelir ve İslam medeniyetinin Bağdat'ta yükselen güneşi kaybolmaya yüz tutar. 1258 yılında Moğol hükümdarı Hülagu'nun Bağdat'ı işgal etmesiyle Beyt'ül Hikme'de yıkılır. Oluşturulan eserler Dicle Nehri'ne atılır ve rivayet odur ki Dicle Nehri'nde günlerce mürekkep akar.
Beytülmal
İslam devletlerinde devlet hazinesidir. Arap-İslam Devleti'nin kuruluşundan Osmanlı Devleti'nin yıkılışına dek bu ad kullanılmıştır. Beyt-ül Mal'ın en önemli gelir kaynakları şunlardır:
1. Müslümanlar'dan alınan vergiler (Aşar, Ağnam vb.)
2. Müslüman olmayanlardan (Zimni) alınan vergiler (Haraç, Cizye vb.)
3. Maden, orman, tuzla kiraları.
4. Gümrük (Baç) vergileri.
5. Savaş ganimetleri (1/40'ı Sultana, 1/5'i Hazineye)
6. Bağlı devletlerle beyliklerin yıllık vergileri ve gönderilen armağanlar.
* Vârisi bulunmayan, dolayısıyla da devlet hâzinesine ait olan mirasa da beytülmal denir.
Bezirgan
1. Eskiden, ticaret ile uğraşan kişilere verilen ad, tüccar.
2. Yahudiler için kullanılan ad.
Bezzaz Kumaş alıp satan kimse, manifaturacı.
Biat
1-İslam toplumlarında hükümdarların dinsel yargı gücüne sahip olabilmeleri, meşru (yasal) ve yetkili sayılabilmeleri için halktan aldıkları söz, bağlılık andı veya yetkisidir.
2-Bir kimsenin devlet başkanlığını ya da hükümdarlığını tanımak.
Biblos (Byblos) Lübnan'da eski bir liman kentidir. Dünya'nın en eski yerleşim birimlerinden biridir.
Diğer Tarih Terimleri
Terimler Sözlüğü Ana Sayfa
Açıklamalı Tarih Terimleri Sözlüğü