Güneş Sistemi'nin en küçük ve Güneş'e en yakın gezegeni. Güneş'ten ortalama uzaklığı 57.850.000, çapı 4.870 km'dir. Kütlesi Dünya'nın kütlesinin 0,054'ü kadardır. Ortalama yoğunluğunun 5,2 gr/cm3. oluşu, içinde ağır elementler bulunduğunu gösterir. Güneş'e çok yakın olduğu için, Güneş'in doğuşundan en çok 2 saat 15 dakika önce ya da batışından en çok 2 saat 15 dakika sonra, ufkun biraz üstünde görülür. Bu yüzden gerektiği gibi incelenememiştir.
Merkür'ün yerçekimi Dünya'nınkinin dörtte biri kadardır. Gezegenin yörüngesindeki dönüş hızı saniyede 47,8 km'dir. Uydusu yoktur. Eskiden hem Güneş hem de kendi çevresindeki dönmesini aynı sürede (88 gün) tamamladığı sanılırdı. Ancak gelişkin optik ve radyo teknikleriyle yapılan gözlemlere göre, ekseni çevresindeki dönüşünü 59 günde tamamlamaktadır. Güneş'e dönük yüzünün sıcaklığı 400°C, öteki yüzününse -253°C'tır. Yörüngesi, Dünya'nın yörünge düzlemine göre 7° eğiktir. Yörünge düzlemi, Plüton'dan sonra en çok eğik olan gezegendir. Dünya'nın yörüngesi içinde dolandığından, Merkür'e Dünya'dan bakılınca Ay gibi değişik evreler gösterir.
Dünya'dan yapılan gözlemlerde Güneş'e karşı siyah bir nokta gibi görünür. Güneş'in önünden geçişi 3 yıl ile 13 yıl arasında değişen sürelerde olur. Gezegen, Güneş'in önünden en son 1986 yılında geçmiştir. Bundan sonraki geçişler 1993, 1999, 2003 yıllarında meydana gelecektir. Bugüne kadar yapılan araştırmalar Merkür'de atmosfer olmadığını göstermekle birlikte bazı incelemeler de gezegende çok hafif bir atmosfer tabakasının bulunması ihtimalini ortaya koymuştur. Bu araştırmalara göre Merkür atmosferinin kalınlığı Dünya'nınkinin ancak binde üçü kadardır. Gezegenin yüzeyinde gri lekeler ile daha açık renkli kısımlar ve Ay'ın yüzeyine benzer engebeler gözlenmiştir. Einstein'ın, Merkür'ün yörüngesinin her yüz yılda bir 43 saniye ileri kayacağını öngörmesi, genel görelilik kuramının kanıtlanışı olarak kabul edilir.
