Online Coğrafya Terimleri Sözlüğü

Rüzgarın Frekansı (Esme Sıklığı)

Rüzgarın yıl içinde belirli bir yönden esme sıklığına rüzgar frekansı denir. Esme sıklığı rüzgar frekans gülleri ile gösterilir. Bir bölgede belirli bir sürede rüzgarların en sık estiği yöne egemen rüzgar yönü denir. Örneğin Ankara Meteoroloji İstasyonu verilerine göre, Ankara'ya ait yıllık ortalama rüzgar frekans gülüne bakıldığında, yıl içinde kuzeydoğudan esen rüzgarların toplam 5000 esme sayısı ile en fazla olduğu görülür. Yani egemen rüzgar yönü kuzeydoğudur.

S Dalga

Tanecik hareketleri yayılma doğrultusuna dik ya da çaprazdır. Yani enine dalgalardır. Sadece Katı kaya kütleleri içinde ilerleyebilir. Yani kayaları aşağı yukarı ve ya sağa sola hareket ettirir. Hızı P -Dalgasından küçüktür. S-dalgaları yayılırken tanecikler, yayılma doğrultusuna dik, aşağı-yukarı veya sağdan-sola doğru titreşirler. Yayılma özelliklerinden dolayı kesme dalgaları bir çeşit Burulma hareketi yaptığından geçtikleri ortamda şekil bozukluğuna yol Acarlar. S-dalgaları, kesme kuvvetlerine karşı direnci olmayan yani katılık katsayısı sıfır olan sıvılar ve gazlar içerisinde kesinlikle yayılamazlar. Bu, dış Çekirdeği neden sıvı özellikte olarak bildiğimizin bir göstergesidir.

Saat Dilimi

Saat dilimi, Greenwich’deki (Londra'nın güneydoğusunda yer alan bir semt) başlangıç boylamından başlayarak yeryüzünü 24 parçaya ayıran, her biri yaklaşık 15 derecelik boylama göre dizilmiş coğrafi yer küre dilimleridir. İnsanların bulundukları bölgede veya dünyanın başka bir bölgesinde saatin kaç olduğunu öğrenmelerine yardımcı olurlar.

Sağanak

Aniden bastıran şiddetli yağmur

Sağanak Yağış

Aniden bastıran şiddetli yağmur.

Salınım

Cisimlerin denge konumunun iki yanında eşit uzaklıktaki iki nokta arasındaki gidip gelme hareketine denir.

Sanayi

Endüstri. Bir ve birden fazla ham maddeyi çeşitli yollardan işleyerek işlenmiş madde haline dönüştürme yöntem ve araçlarının tamamıdır. Bir başka deyişle; ham maddenin işlenerek kullanıma hazır hâle getirilmesini kapsayan faaliyetlerin tümü.

Sanayi Devrimi

18. yüzyılın ikinci yarısıyla 19. yüzyılın ilk yarısı arasında İngiltere'de, makineleşme alanında çeşitli buluşların, enerji, tekstil, demir, çelik ve ulaştırma üretimlerini etkilemesi sonucu üretimde meydana gelen değişimdir.

Sarkaç

Ağırlık merkezinden belirli bir mesafede bulunan bir nokta veya eksen etrafında ileri geri salınabilen katı cisim.

Sarkıt-Dikit

Kalsiyum karbonatça zengin suların mağara tavanından sızarak içindeki kirecin tavanda birikmesi ile sarkıtlar, damlayarak tabanında birikmesi ile dikitler oluşur. Karstik alanlardaki mağaralarda görülen bu şekillerin en güzel örnekleri Damlataş Mağarası'nda bulunmaktadır.

Sarp

Çıkılması zor dik yamaç. Çıkılması güç, dimdik kayalıkların bulunduğu yerler için kullanılan bir kelime. Doğu Anadolu da sarp yerler çoktur. Bu sarp kayalara tırmanmak çok güçtür. Torosların birçok yerleri sarp bölgelerimiz arasında sayılır. (Dik).

Sarsıntı

Bakınız deprem

Savan

Uzun boylu otsu bitkiler ve bunlar içinde seyrek olarak dağılmış ağaçlardan oluşan bitki örtüsü. Ağaçlı bozkır.

Sayfiye

Yaz mevsiminin bunaltıcı sıcağından kurtulmak için çıkılan yaylalar, bağlar ve bahçeler, yazlık. Sayfiye yeri.

Sediman

Kayaçların parçalanması, aşınması vb. gibi ayrışmalar sonucu oluşmuş (tortul kayaçlara) parçacıklara denir.

Sedimanlar

Tortul taşlar Tortulanma.

Sediment

Tortul taşlar.

Seizma

Yer kabuğu içindeki katmanların yerinden oynamalarıyla oluşan sarsıntının, dışa ve çevreye doğru yayılan titreşim biçimindeki devinimidir. Deprem.

Seki (Taraça)

Yatağına alüvyonlarını yaymış olan akarsuyun yeniden canlanarak yatağını kazması ve derinleştirmesi sonucunda oluşan basamaklardır. Taban seviyesinin alçalması nedeniyle, tabanlı bir vadide akan akarsuyun aşındırma gücü artar. Yatağını derine doğru kazan akarsu vadi tabanına gömülür. Eski vadi tabanlarının yüksekte kalması ile oluşan basamaklara seki ya da taraça denir.

Sel

1- Dağların dik yamaçlarından düşercesine inen, bu sırada yolu boyundaki taşları, topraklara aşağılara indiren, geçtiği yerlere zarar veren akarsu.

2- Genellikle doğal bir kanala az veya çok bağlı olarak eğim yönünde yüksek enerjili ve kontrolsüz akışa sahip, tahrip gücü yüksek su kütlesi hareketi.