Non - Obligat Bitkiler Gün uzunluğunun generatif devreye geçme de etkili olmadığı, bitkilere verilen isimdir. Bir başka şekilde; gün uzunluğunun kısa ya da uzun oluşu, bitkilerin generatif devreye geçiş hızını etkilemez. Ancak, bitkilerin bazılarında kısa gün, bazılarında ise uzun gün, çiçeklenmenin daha erken ve daha bol olmasına neden olur.
Optimum Ekolojik Koşullar Bir canlının en iyi şekilde yetiştiği ve en yüksek ürünü verdiği, çevre koşullarına verilen isimdir. Optimum ekolojik koşulların herbir canlı, cins, tür, çeşidine ve yaşam süresindeki değişik devrelere göre farklılık gösterir.
Ortak Yaşam Organizmalar arasında karşılıklı ya da tek taraflı yarar sağlayarak yaşama şekline verilen isimdir. Baklagiller ile Rhizobium sp. Bakterileri arasındaki yaşam karşılıklı; küsküt ve canavar otunun çeşitli bitkiler üzerinde yaşaması buna örnektir.
Ototrof Organizmalar Kendi gereksinimleri olan besin maddelerini; inorganik maddeleri, organik maddeye çeviren çalıların genel ismidir. Genellikle klorofilli bitkiler bu grupta yer alır. Fotosentez yoluyla organik madde yapması için güneş ışığıma gereksinim duymaları nedeniyle, bu bitkilere bu isim verilir.
Özümleme Ürünleri Yeşil bitkilerde fotosentez sonucunda ortaya çıkan, karbonhidratlar ve protein gibi maddelere verilen isimdir. Bu ürünlerin bir kısmı, üretim yapan bitkinin kendi ihtiyaçları için kullanılır, geri kalan kısmı ise çeşitli organlarında depolanır.
Açıklamalarıyla 197 Ekoloji - Çevre Terimi
Parmak Erozyonu Hafif meyilli-eğimli olan ve uygun toprak işlemesi yapılmayan alanlarda yüzey akışı ile yüzlek kanalcıkların oluşmasına neden olan toprak taşınması olayıdır.
Pestisit Kalıntısı Pestisitlerin parçalanması ya da ayrışması sonucu ortaya çıkan; suya ve toprağa karışan ya da bitki üzerinde kalan artıklara verilen isimdir. Tarım ve orman ekosistemlerinde bitki korumada kullanılan kimyasalların bir kısmı organik bir kısmı da bitkisel ürünler üzerinde kalarak tüketici ikincil canlılara, toprakta birikim sonucunda da toprakta bulunan tüm canlılara toksik etkide bulunurlar.
Plankton Deniz ve tatlı sularda suyun pasif hareketiyle sürüklenen küçük organizmalardır. Besin zinciri su ortamında bitkisel planktonlarla başlar.
Poliploidi Canlıların somatik hücrelerinde ikiden fazla genomun bulunmasına verilen isimdir.
Popülâsyon
1. Belirli sınırlar içinde yaşayan birbirleriyle karşılıklı ilişkiler içerisinde bulunan aynı türe ait bireylerin oluşturduğu canlı topluluğudur.
2. Belirli bir yetişme ortamında yaşayan ve karşılıklı ilişkiler içinde bulunan
aynı türe ait bireylerin oluşturduğu canlılar topluluğudur.
Örnek : Uğur böceği popülasyonu, ala geyik popülasyonu
Primer Bitki Gelişimi Üzerinde daha önce hiçbir bitki örtüsü bulunmayan, çıplak kaya, su yüzeyleri ve sellerin getirdiği tohumdan arınmış kum yığınları gibi yerlerde meydana gelen, bitki gelişimidir. Yeryüzündeki bitkisiz, çıplak alanlar üzerinde cereyan eden bu primer bitki gelişimi ile vejetasyon oluşur. İlk defa sporları ile çoğalan ithal bitkilerle başlayan bu gelişim, uzun yıllar alan çeşitli dönemlerden geçerek, bulunduğu yerin klimaks vejetasyonunu oluşturur.
Rekabet Bir ortamda yaşayan canlıların ortamdaki yaşam kaynaklarından daha fazla yararlanabilmek için sürdürdükleri çabaya verilen isimdir. Örnek olarak bitkiler birim alanda gereğinden daha sık oldukları zaman yeterli ışık alabilmek için rekabete girerek boylarını uzatırlar. Sonuçta kuvvetli olanlar ortama hâkim olurlar.
Rizosfer Bitkilerin kök sistemi çevresinde su, hava ve besin maddelerini taşıyan toprak tabakasına verilen isimdir.
Rüzgâr Enerjisi Rüzgâr enerjisinin kaynağı güneştir. Güneş enerjisinin karaları, denizleri ve atmosferi her yerde aynı derecede ısıtmamasından dolayı oluşan sıcaklık ve basınç farkları rüzgârı yaratmaktadır. Rüzgâr, yüksek basınç alanından alçak basınç alanına yer değiştiren havanın dünya yüzeyine göre bağıl hareketidir. Rüzgâr enerjisinde rüzgârın hızı, yönü ve esme saat sayısı gibi özellikleri değerlendirilir. Rüzgârın hızı yükseklikle, gücü ise hızının küpü ile orantılı olarak artar. Rüzgâr enerjisinden elektrik üretimi, seçilecek bölgenin meteorolojik özelliklerine ve kullanılacak türbinin tasarımına bağlıdır.
Rüzgârın Fizyolojik Zararı Rüzgârın serbest yüzey buharlaşması ve fizyolojik buharlaşmayı artırarak, bitkide kurutucu etkide bulunmasıdır. Rüzgâr toprağın en üst yüzeyini kurutarak, toprak suyunu buharlaştırır. Bitki çevresinde normal transpirasyon sonucunda oluşan, oransal nemi yüksek havayı götürür. Yerine kuru hava getirir. Bunun sonucu bitkilerde tekrar transpirasyon artar. Rüzgâr hızına bağlı olarak, bu kayıplar daha da artarak devam eder. Sonuçta toprakta yarayışlı su azalacağından, bitkide sararma ve solmalar başlar. Bu durum uzun süre devam ederse bitki ölüme gider.
Sekonder Bitki Gelişimi Üzerinde hayli gelişmiş bir bitki örtüsü bulunduğu halde; sonradan aşırı otlatma, kuraklık, erozyon ve benzeri nedenlerle, bu örtünün çeşitli derecelerde tahrip edilmiş olduğu yerlerde, tahrip nedenleri ortadan kalktıktan sonra meydana gelen bitki gelişimidir.
Seleksiyon Mevcut olan varyasyondan doğal ya da yapay olarak bazı özelliklere sahip olanların seçilmesine verilen isimdir. Bir bölgede bulunan canlı cinsi ve türlerini o bölgenin ekolojik koşulları belirler. Bu bir çeşit doğal seleksiyondur. Doğal olarak ortaya çıkmış ya da yapay olarak oluşturulmuş varyasyondan amaca uygun olanların insan eliyle seçilmesine yapay seleksiyon adı verilir.
Sera Gazı Atmosferde sera etkisinin oluşumunu ve sürekliliğini sağlayan, hem doğal oluşumlu, hem de çeşitli insan etkinliklerinden kaynaklanan ışınımsal olarak etkin gaz. Sera gazları, yeryüzünden, atmosferden ve bulutlardan salınan kızılötesi ışınım spektrumu içersinde yer alan belirli dalga uzunluklarındaki ışınımı emer ve yeniden salar. Gazların bu özelliği, sera etkisine neden olur. Su buharı (H2O), karbondioksit (CO2), diazot monoksit (N2O), metan (CH4) ve ozon (O3), Yerküre atmosferindeki en önemli birincil sera gazlarıdır.
Sera Gazı Emisyonu Belirli bir sürede atmosfere salınan sera gazlarından birisinin toplam kütlesi.
Sera Gazları
Küresel ısınmadaki paylarına göre:
1-Karbondioksit % 50 : Ormanlar, canlıların solunumu
2-Metan % 13 : Pirinç tarlaları, çiftlik gübreleri, çöp yığınları, bataklıklar
3-Azot oksitler % 5 : Egzoz gazları, fosil yakıtları
4-Kloroflourkarbon gazları % 22 : Spreylerdeki püskürtücü gazlar, Soğutucu aletlerde bulunan gazlar, bilgisayar temizleyicileri
5-Ozon % 7 : Egzoz gazlarının ultraviye ışınlar (güneş ışıkları) ile reaksiyona girmesi ile ozon gazları ortaya çıkar.
Diğer Ekoloji - Çevre Terimleri
Terimler Sözlüğü Ana Sayfa
Açıklamalı Ekoloji - Çevre Terimleri Sözlüğü