Komisyonlar Bülteni TBMM Başkanlığı tarafından yılda iki defa yayımlanarak Genel Kurul tutanağına eklenen ve komisyonlara havale edilmiş veya komisyonlarca Genel Kuruldan geri alınmış yahut Genel Kurulca komisyonlara geri verilmiş işlerin hangi safhada olduğunu gösteren belgedir.
Komisyonun Temsili Komisyonların başkan veya başkanvekili yahut o konu için seçilmiş özel sözcü veya sözcülerinin, komisyon raporunun görüşülebilmesi için Genel Kurulda hazır bulunmasıdır.
Komisyonun Yetkileri İhtisas komisyonlarının, kendilerine havale edilmiş kanun tasarı ve tekliflerini aynen veya değiştirerek kabul etme, reddetme veya bunlardan birbirleriyle ilgili gördüklerini birleştirerek görüşme imkânıdır.
Konuşma Süresi Genel Kurulda yapılan konuşmalar için İçtüzük’te öngörülen sürelerdir. İçtüzük’te başka bir süre belirtilmemiş veya aksi, Danışma Kurulunun teklifiyle Genel Kurulca kararlaştırılmamışsa siyasi parti grupları, komisyon ve hükümet adına yapılan konuşmalar yirmi, milletvekilleri tarafından yapılan konuşmalar on dakika ile sınırlıdır.
Konuşma Üslûbu Genel Kurulda yapılan konuşmalarda kaba ve yaralayıcı sözler içermeyen, temiz bir dil kullanılmasıdır.
Açıklamalarıyla 280 Parlamento (TBMM) Terimi
Kulis Ana Bina’da yer alan, Genel Kurul Salonu ile siyasi parti grup salonlarına açılan ve milletvekillerinin kullanımına tahsis edilmiş kapalı mekânlardır.
Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu TBMM ve çalışmalarını yurt içinde ve yurt dışında tanıtmak amacıyla bilimsel, kültürel, sanatsal ve sportif faaliyetler düzenleyen ve bu konulara öncülük eden kuruldur. TBMM Başkanı Kurulun tabii başkanıdır. Kurul, Başkanlık Divanını temsilen TBMM Başkanı tarafından seçilecek bir başkanvekili, Başkanlık Divanının seçeceği iki kâtip üye ve bir idare amiri olmak üzere 4 üye ile TBMM’de grubu bulunan siyasi partilerden birer üye ve gerektiğinde TBMM Başkanı’nın belirleyeceği bir bağımsız üyeden oluşur. Kurulun sekretarya hizmetleri Basın, Yayın ve Halkla İlişkiler Başkanlığı tarafından yürütülür.
Loca Genel Kurulda Cumhurbaşkanı, askerî erkân, kordiplomatik, basın ve ziyaretçilere ayrılan kısımların her biridir.
Madde Kanun, tüzük, yönetmelik ve benzeri metinlerde, birbirinden ayrı düzenlemeler ve hükümleri sistematik bir biçimde sıralayan ve ardışık numaralarla gösterilen temel bölümlendirmedir. En az bir fıkra içermek zorunda olan madde; fıkra, bent, alt bent, cümle ve ibare gibi daha küçük birimlere ayrılır. Her madde ile bir konu düzenlenir. Madde kısa, öz ve anlaşılır olur. Kod kanun önerilerinde; niteliğine ve ihtiyaca göre sırasıyla amaç, kapsam, tanımlar, teşkilat, organlar, nitelikler, görev, yetki ve sorumluluğa ilişkin hükümler, mali hükümler, cezaî hükümler, tüzük veya yönetmeliğe ilişkin hükümler, yürürlükten kaldırılan hükümler, geçici maddeler, yürürlük ve yürütme maddeleri yer alır.
Madde Başlığı Maddenin içeriğini yansıtan ve madde metninin hemen üzerinde yer alan ibaredir. Matlap olarak da adlandırılır. Başlık, aranan bir maddenin bulunmasında ve madde hükmünün yorumlanmasında yol göstericidir.
Madde Gerekçesi Her maddenin düzenlenme amacının açıklandığı; kaldırılması, değiştirilmesi ve eklenmesi öngörülen hükümlerin neler olduğu ve bunların sebeplerinin açık bir şekilde belirtildiği kısımdır. Madde gerekçesi, kanun maddelerinin tekrarı mahiyetinde olmamalıdır.
Meclis Araştırması Meclisin belirli bir konuda bilgi edinmek üzere kendi içinden oluşturduğu özel bir komisyon marifetiyle gerçekleştirdiği bilgi edinme ve denetim çalışmasıdır.
Meclis Başkanı Milletvekilleri arasından seçimle belirlenen, TBMM’yi temsile yetkili, kendisine Anayasa, kanunlar ve İçtüzük’le verilen görevleri yerine getiren, yasama organının başı olan ve devlet protokolünde Cumhurbaşkanından sonra ikinci sırada yer alan tarafsız yöneticidir.
Meclis Başkanı’nın Tarafsızlığı TBMM Başkanı’nın, üyesi bulunduğu siyasi partinin ve parti grubunun Meclis içinde veya dışındaki faaliyetlerine katılamaması, Meclisteki oylamalarda oy kullanamaması, görevlerinin yerine getirilmesinin gerektirdiği hâller dışında tartışmalara katılamaması, Genel Kurula başkanlık ederken görüşülen konu ve yapılacak oylama hakkında görüşünü açıklayamamasıdır.
Meclis Başkanvekili TBMM Başkanı’nın yerine Genel Kurul oturumlarını yöneten Başkanlık Divanı üyesidir. Sayısı 4 olan başkanvekillerinin hangi birleşimleri yöneteceklerine Başkan karar verir.
Meclis Soruşturması Görevde bulunan veya görevinden ayrılmış olan başbakan veya bakanların, bakanlık işlerinin veya hükümetin genel siyasetinin yürütülmesinden dolayı cezai sorumluluklarını gerektiren fiilleri işleyip işlemediklerinin soruşturulmasıdır.
Meclis-i Âyan 1876 Anayasası’yla kurulmuş iki meclisli yasama organı olan Meclis-i Umuminin, üyeleri padişah tarafından atanan kanadıdır. İkinci meclis niteliğindedir. Heyet-i Âyan da denir.
Meclis-i Mebusan 1876 Anayasası’yla kurulan iki meclisli yasama organı olan Meclis- i Umuminin, üyeleri seçimle belirlenen kanadıdır. Heyet-i Mebusan da denir.
Meclis-i Umumi 1876 Anayasası’yla kurulmuş olan yasama organın adıdır. Bu organ, Meclis-i Âyan ve Meclis-i Mebusan’ın birleşiminden oluşur.
Meclisin Feshi Cumhurbaşkanı’nın, Anayasa’da belirtilen hâllerde TBMM seçimlerinin yenilenmesine karar vermesidir.
Diğer Parlamento (TBMM) Terimleri
Terimler Sözlüğü Ana Sayfa
Açıklamalı Parlamento (TBMM) Terimleri Sözlüğü