Nikâh Bir erkekle bir kadının evlilik birliği kurmasını sağlayan yasal işlem.
Ninni Bebeklerin uyumasına yardımcı olmak için söylenen türkü.
Nişancı
Osmanlı Devleti'nde Divanı üyesi.
1- Devlet kanunlarını çok iyi bilirdi.
2- Yabancı devletlere gönderilecek mektuplara, yazışmalara ve Divan kararlarına padişahın tuğrasını(İMZA) çekerdi.
3- Fethedilen toprakları deftere kaydeder, gelirlerine göre devlet görevlilerine dağıtımını yapardı.
4- Devletlerarası yazışmaları sağlardı.
5- Tapu ve kadastro işlerine bakardı, ele geçirilen toprakları tapu defterine geçerdi.
Nitelikli Eleman Belirli bir sürede eğitim almış ve zihin gücüne dayalı işlerde çalışanlara denir. Bu insanların yaptıkları işe de nitelikli insan gücü denir.
Niteliksel görüşme Görüşme yapılan kişiyle görüşme yapan kişi arasında görüşmecinin genel planı olması, ancak hangi soruların hangi sırada ve hangi sözcükler kullanılarak sorulacağının belirlenmediği görüşme biçimi.
Açıklamalarıyla 1105 Sosyal Bilgiler Terimi
Niteliksiz Eleman Uzun süreli eğitime gerek kalmadan, fiziksel güce dayalı işlerde çalışan kişilere denir.
Nizam
1. Belli yöntem, ilke ve yasalara göre kurulmuş olan durum, uyum, düzen, sistem.
2. Bir devletin benimsediği yönetim biçimi.
Nizam-ı Cedit Osmanlı Devleti'nde 3. Selim zamanında yapılan askeri, teknik, ekonomik vb. alanlarda yapılan yeniliklerin adı. Aynı dönemde Batı örnek alınarak kurulan ordunun adı.
Nizamname
Bir kurumun nasıl işleyeceğini açıklayan hükümlerin bütünü, tüzük.
"1867'deki bir nizamname ile mülk toprakların yabancıya satışı serbest bırakılmıştır."
Nomotetik model Nedenselliği kısmi olarak açıklayan az sayıda değişkeni ortaya çıkarmaya çalışan ve olasılıkçı olan model.
Nüfus Belirli bir ülkede veya yerde yaşayan, aralarında toplumsal, ekonomik ve kültürel ilişkiler bulunan insan sayısına nüfus denir. Nüfus, toplumsal yapıyı oluşturan canlı ve dinamik bir kitledir. Nüfus ile ilgilenen bilim dalına demografi denir.
Nüfus Artışı
Sınırları belli bir alanda, belirli bir süre içinde meydana gelen insan sayısındaki çoğalmaya denir.
Bir yerdeki nüfus artışı; doğumlara, ölümlere, göçlere, sağlık ve beslenme olanaklarının artmasına bağlıdır. Bir yerde doğum oranı ölüm oranından fazla ise orada nüfus artışı var demektir. Nüfusun bu şekilde çoğalmasına Doğal Nüfus Artışı denir.
Nüfus Baskısı Nüfusun geçim kaynaklarındaki artıştan daha hızlı artmasıdır.
Nüfus Dağılımı Topluma yönelik hizmet ve etkinliklerin yer seçimini ve toprak kullanım biçimlerini etkileyen, nüfusun mekansal dağılımı.
Nüfus Hacmi Bir ülkede yaşayan insan sayısıdır.
Nüfus Patlaması Sağlık koşullarındaki iyileştirmeler sonucu ölüm oranının düşmesi, ancak doğum oranının değişmemesi sonucu nüfusun hızlı bir biçimde çoğalmasıdır.
Nüfus Sayımı
Sınırları belli bir alanda belli bir zamandan yaşayan insan sayısını tespit etmek amacıyla yapılan işlem.
Nüfusun, toplumsal ve ekonomik planlama amacıyla yaşa, cinsiyete, oturma yerine, öğrenim ve meslek durumuna göre özelliklerinin saptanarak sayılmasıdır.
Nüfus sayımlarındaki amaçlar şunlardır:
Erkek-kadın nüfusu belirlemek, kırsal-kentsel nüfusu belirlemek, nüfus yerleşim yerlerine göre dağılımını belirlemek, okuma-yazma oranını belirlemek, eğitim durumunu belirlemek, nüfusu belirlemek, nüfusun yaşlara göre dağılımını belirlemek ve daha birçok amaçtan dolayı yapılır.
Nüfus Yoğunluğu
Bir yerde kilometre kareye düşen insan sayısıdır. Belli bir alanda yaşayan nüfusun, o alana oranıdır. Ülkenin genişliği ve toplam nüfus hakkında bilgi verir. Kişi/km2 olarak gösterilir. Nüfus yoğunluğunu bulmak için;
Nüfus Yoğunluğu = Toplam İnsan Sayısı / Yüzölçümü
- Osmanlı Devletinde ilk nüfus sayımını II. Mahmut Yaptırmıştır (1831). Amacı askere alınacak erkek sayısını tespit ve vergi toplanacak kişileri belirlemekti.
- Türkiye Cumhuriyetinde ilk nüfus sayımı 1927 yılında yapıldı. İkinci olarak 1935 yılında yapıldı. Bundan sonra 1990 yılına kadar 5 yılda bir nüfus sayımı yapıldı. 1990'dan sonra 10 yılda yapılması kararlaştırıldı.
- Ülkemizde nüfus sayımını TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) yapar. TÜİK'in eski adı DİE'dir (Devlet İstatistik Enstitüsü ) .
— Genel nüfus sayımları yurdumuzda bulunan insanların sayısını ve niteliklerini belirlemek için yapılır. Yani nüfusun yaş ve cinsiyet durumu, okuryazarlık ve öğrenim durumu, iş durumu, medeni durumu, köy ve kentsel durumu tespit eder.
Nüfuz Söz geçirme, güçlü olma.
Nümizmatik Eski para bilimi. Eski paraları her yönüyle (ekonomik, sanat, siyasi vb) inceleyen bilim dalıdır.
Diğer Sosyal Bilgiler Terimleri
Terimler Sözlüğü Ana Sayfa
Açıklamalı Sosyal Bilgiler Terimleri Sözlüğü