Hükümet Bir ülkenin siyasetini belirleyen ve bu siyasete göre devlete yön veren kuruldur. Meşru hükümetler ulusal iradeyle onaylanan (meclisten güven oyu alan) hükümetlerdir.
Hümanist Hümanizme inanan.
Hümanizm (İnsancılık) XIV. yüzyılda Avrupa'da, ortaçağ'ın skolastik düşüncesine karşı doğan ve eski Yunan ve Latin kültürünü en yüksek kültür örneği olarak gören ve onun yeniden canlandırılmasını amaçlayan felsefe, bilim ve sanat görüşüdür.
Hümanizma İnsancılık, insan ve doğa sevgisi, insanları sevme ülküsü. Ortaçağın skolâstik düşünüşüne karşı XVI. yüzyıl Avrupasında doğan ve gelişen felsefe, bilim ve sanat görüşüdür.
Hümâyun Padişahlarla ilgili şeyler için Kullanılır. Kutlu, mutlu, anlamına gelir.
Açıklamalarıyla 1889 Tarih Terimi
Hünkâr Osmanlı hükümdarlarının unvanlarından biri. (Aslı, Uygur lehçesindeki Unkar dır. Kutlu, yüce, başarılı demektir.)
Hürriyet Ve İtilaf Fırkası 1911-1922 yıllarında Osmanlı Devleti'nde etkinlik gösteren İngiliz yanlısı, siyasal İslamcı bir partidir. İttihat ve Terakki Fırkası'na karşı 31 Mart Ayaklanması'nı çıkaran Ahrar Partisi'nin yerine kurulmuştur. 30 Ekim 1918'de Mondros Ateşkes Antlaşması'nın imzalanmasından sonra, Sulh ve Selamet-i Osmaniye Fırkası ile birleşerek iktidara geldi. Ulusal Mücadele'ye karşı Anlaşma Devletleri ile işbirliği yapmışlardır.
I. Balkan Savaşı
I. Balkan Savaşı'nın Nedenleri
1. Osmanlı Devleti'ni Avrupa'dan atmak isteyen Rusya'nın Balkanlar'da yeni kurulan devletleri bir araya getirip ittifak kurmalarını sağlaması.
2. Balkan Devletleri'nin Tarblusgarp Savaşı'nın çıkmasını fırsat bilmeleri.
3. Osmanlı ordusu ve yönetiminde ikiliklerin yol açtığı iç karışıklıkların Balkan Devletlerince biliniyor olması ve bu devletlerin Osmanlı Devleti'nin zayıf olmasından yararlanmak istemeleri
I. Balkan Savaşı
Rusya'nın Pan-İslavizm politikası etkili oldu.
Balkan devlertleri, Osmanlı'daki iç karışıklıklardan yararlanarak, tek tek Osmanlı Devleti'ne Savaş açtı.
Osmanlı'ya karşı ilk savaş açan Karadağ oldu.
Sırbistan ve Bulgaristan'a da Osmanlı Savaş açtı.
Arnavutluk bağımsızlığını ilan etti.
Osmanlı Çatalca önlerine kadar çekildi.
Büyük yenilgiler alan Osmanlı Devleti barış görüşmelerine başladı.
I. Balkan Savaşı'nın Sonuçları:
1. Arnavutluk bağımsızlığını ilan etti.
2. Osmanlı Devleti savaşı kaybetti ve Çatalca önlerine kadar çekildi.
3. Avrupalı Devletler Balkan yarımadasının yeni haritasını belirlemek için Londra Konferansı'nı topladı.
4. Osmanlı Devleti Midye-Enez hattının batısında kalan bütün topraklarını kaybetti. Arnavutluk ile Ege Adaları'nın durumu büyük devletlerin kararına bırakıldı.
5. Londra Antlaşması'nın imzalanmasını engellemek isteyenler 23 Ocak 1913'te Bab-ı Ali Baskını'nı gerçekleştirdiler.
II. Balkan Savaşı
II. Balkan Savaşı'nın Nedenleri
1. Londra Antlaşması'nda en büyük payı Bulgaristan almıştı. Öteki Balkan Devletleri bu duruma itiraz ettiler.
2. Yunanistan özellikle Bulgaristan'ın Ege Denizi'ne açılmasına karşı çıkıyordu.
3. Paylaşılamayan yerlerin arasında başta Makedonya geliyordu.
4. Sonuçta Balkan Devletleri, Bulgaristan'a saldırdı ve II. Balkan Savaşı çıktı.
II. Balkan Savaşı
Osmanlı Devleti I. Balkan Savaşı'nda yenilince bu bölgede boşluk doğdu.
Osmanlı Devleti'nden aldıkları toprakları paylaşamayan Balkan Devletleri birbirine düştü.
Sırbistan Makedonya'nın Bulgaristan'a verilmesine itiraz etti.
Yunanistan Makedonya'dan daha fazla toprak istedi.
Romanya Bulgaristan'dan Dobruca'yı istedi.
Bulgaristan, Yunanistan ve Sırbistan'a savaş açtı.
Romanya da Bulgaristan'a savaş açtı.
Osmanlı Edirne'yi geri aldı.
Bulgaristan barış istedi.
II. Balkan Savaşı'nın Sonuçları
Balkan Devletleri kendi aralarında savaşa başlayınca Osmanlı Ordusu Midye-Enez hattını aşıp, Edirne ve Kırklareli'yi tekrar aldı.
İkinci Balkan Savaşının sonucunda şu antlaşmalar yapıldı.
a) İstanbul Antlaşması (29 Eylül 1913)
b) Atina Antlaşması (14 Kasım 1913)
c) Bükreş Antlaşması (10 Ağustos 1913)
Osmanlı Devleti, Ege adalarını kaybetti. İmroz, Bozcaada ve Meis dışındaki bütün Ege adaları Yunanistan'da kaldı.
Arnavutluk bağımsız oldu.
Makedonya elimizden çıktı.
Batı Trakya, Bulgaristan'a verildi ve Osmanlı Devleti'nin elinde sadece Doğu Trakya kaldı.
II. Meşrutiyet
II. Meşrutiyet'in İlan Edilme Nedenleri
İç Nedenler
II. Abdülhamit'in II. Meşrutiyet'in İlanını Kabul Etmesinin Sebepleri :
1. İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne bağlı olan bazı subayların Rumeli'de ayaklanması
2. Tahta, Osmanlı hanedanından başka bir kişinin geçeceği söylentisi
3. Serez'den bir ordunun İstanbul'a yürüyeceğine dair padişaha gelen telgraf
4. Ordu ve halk arasında isyan belirtilerinin ortaya çıkması
Dış Etkenler
En önemli dış etken "Reval görüşmesi" dir.
Reval Görüşmesi'nde şu kararlar alınmıştır:
1. Ruslar, Balkanlar'da serbest bırakılacak
2. İstanbul ve Boğazlar Ruslara verilecek
3. Makedonya Bölgesi'nde ıslahat yapılacak
Ilgar Atın doludizgin, dörtnala koşması. (Ilgarla at sürmek: dörtnala at sürmek, süvari akını)
Irakeyn İran Irak'ı ve Arap Irak'ını ifade eden ve "İki Irak" anlamına gelen Osmanlıca kelime.
Irgat İşçi, amele.
Irk İnsan cinsinin değişmeyen, belirli özellikleri olan çeşitlerinden her biri.
Isfahan İran'da bir kenttir. Büyük Selçuklu Devleti'ne ve Safevilere başkentlik yapmıştır.
Islahat (Reform) Genel olarak herhangi bir kuruluşta, devlet düzeninde eskimiş ya da bozulmuş olan yanları iyileştirme veya düzeltmektir.
Islahat Fermanı (28 Şubat 1856)
Sultan Abdülmecit tarafından, Kırım Savaşı devam ederken, İngiltere ve Fransa'nın Osmanlı İmparatorluğun'da yaşayan azınlılklara çeşitli haklar verilmesini talep etmeleri üzerine ilan edilmiştir. Avrupalı Devletlerin baskılarıyla, ilan edilen bu fermanla Osmanlı Devleti'nin dağılmasının da önüne geçilmek istanmiştir. Bu fermanla, Tanzimat Fermanı'yla yapılacağı bil-dirilen yenilikler yeniden ele alınmıştır. Bu fermanın en önemli özelliği ülkedeki Müslümanlarla, Müslüman olmayanların aynı hukuksal ve yönetsel haklara sahip olması ve Osmanlı Devleti'nin insan hakları ilkelerini kabul etmesidir. Islahat Fermanı'na göre:
1. Halkın tümüne din ve mezhep özgürlüğü tanındı. Okul, kilise ve hastane gibi azınlıkların yararlandığı yerler devlet bütçesinden onarılacaktı.
2. Gayrimüslimler için söylenen aşağılayıcı deyimlerin kullanılması yasaklandı.
3. Gayrimüslimlerin diledikleri okula girmeleri ve diledikleri işleri yapabilmeleri sağlandı.
4. Duruşmaların açık olması, tutukevlerinin iyileştirilmesi, yasaların azınlıkların dillerine çevrilmesi sağlandı.
5. İşkence, dayak, angarya ve yargılanmadan cezalandırma kaldırıldı.
6. Vergilerin herkesin gelirine göre alınması, vergi adaletinin sağlanması kararlaştırıldı.
7. Askerlik için bedel yöntemi benimsendi, askerlik sağlam kurallara bağlandı.
8. Gayrimüslimlerin de eyalet ve sancak meclislerine seçilmeleri sağlandı.
9. Yabancılara da ülkede mal ve mülk sahibi olabilme ayrıcalığı verildi.
10. Tarım ve ticaret işleri düzenlendi, herkesin ticari işletmeler açabilmesinin koşulları sağlandı.
İane Yardım, para yardımı.
İaşe Yedirip içirme, besleme, bakma, barındırma.
İbka Bir yıl için tayinleri yapılan memurlardan, bu süre bitmeden, hizmetleri beğenilenlerin yeniden bir yıl içinde yerlerinde kalmalarını sağlayan izin.
Diğer Tarih Terimleri
Terimler Sözlüğü Ana Sayfa
Açıklamalı Tarih Terimleri Sözlüğü