Parya Hindistan'da kast düzenine göre kast dışı kalan, hiçbir toplumsal sınıftan olmayan, her türlü haklardan yoksun olanlara verilen ad.
Pasarofça Antlaşması (1718)
Osmanlı Devleti ile Avusturya arasında imzalanan bu antlaşma ile :
1. Yukarı Sırbistan, Belgrat, Sırmiyum, Batı Eflak ve Banat Yaylası (Temeşvar) Avusturya'ya bırakıldı.
2. Venedik'ten alınan Mora ve Grit Osmanlılarda kaldı.
3. Arnavutluk ve Dalmaçya kıyılarındaki bazı kaleler Venedik'e verildi.
Antlaşmanın Önemi :
1. Osmanlı Devleti, Batı'nın üstünlüğünü tamamen kabul etti ve toprak kurtaramayacağını anladı.
2. Osmanlılar, Ortodoksları koruma görevini son kez yerine getirdi.
3. İngiltere ve Hollanda'ya verilen ayrıcalıklar Kapitülasyona dönüştürüldü.
4. Pasarofça Antlaşması'nın yarattığı barış ortamında Lale Devri'ne girildi ve ilk defa Batı tipinde ıslahatlara gidildi.
Paskalya Hristiyanların, Hz. İsa'nın diriliş günü olarak her yıl mart ayının 14. gününü izleyen pazar günü kutladıkları dinsel bayram.
Paşa Osmanlı devletinde rütbesi albaydan büyük subaylara ve yüksek rütbeli sivillere verilen unvan. Aslı "Baş Ağa" dır. Bugün yalnız askerlere verilen ve general anlamında kullanılan unvan.
Paşmaklık Gelirleri padişahın hanım ve kızlarına ait topraklar.
Açıklamalarıyla 1889 Tarih Terimi
Paşmaklık Arazi Gelirleri padişahın hanım ve kızlarına ait topraklar.
Patesi
Ensi veya Patesi, Mezopotamya'da, Sümer şehir devletlerini yöneten rahip-krallara verilen ad.
Krallar aynı zamanda baş rahip, baş rahip ve baş komutan olarak bütün yetkileri kendilerinde toplayarak otoritelerini güçlü tutmaya çalışmıştır.
Patriarkal Ataerkil.
Patrik Ortodoks Hristiyanların bağlı olduğu kiliselerin başkanlarına verilen san. Ortodoksların ruhanî lideri. En büyük Ortodoks rahibi.
Patrona Osmanlı Devleti'nde tümamirale yakın bir deniz subaylığı unvanı.
Patrona Halil İsyanı
Lale Devri'nde Avrupa tarzında yapılan ve Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'nın kişiliği ile özdeşleştirilen ıslahatlar, ulemadan ve yeniçerilerden bir takım kişilerin çıkarlarına ters düşmüştü. Lale Devri ile birlikte artan Lüks yaşantı, fakir halkın tepkisine yol açmıştı.
O yıllarda İran ile yapılan savaşlar da devam etmekteydi.
Sadrazam Damat İbrahim Paşa'nın İran seferine gitmek istememesi, ona karşı olanlara bulunmaz bir fırsat vermiş, Bayezit Hamamı tellaklarından Patrona Halil ve Muslu Beşe ismindeki iki Arnavut önderliğinde bir grup 1730 yılında isyana başlamışlardı.
Vergilerden şikayet eden halk ve İran Seferi'ne katılmak istemeyen Yeniçeriler de isyana katılınca, isyan giderek büyümüş, saraya giden asiler, padişah III. Ahmet'ten Damat İbrahim Paşa'nın kafasını istemişlerdi. Kendilerine teslim edilen Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'yı idam eden asiler, tekrar saraya yürüyerek, padişah III. Ahmet'i tahttan indirerek yerine I. Mahmut'u geçirdiler. Bu isyanla Lale Devri sona ermiş oldu.
Paye Derece, rütbe karşılığında kullanılan deyim.
Payitaht Taht şehri, hükümet merkezi. Hükümdarın oturduğu şehir. Başkent. (Kelime anlamı; Tahtın ayağı.)
Peçe Kimi İslam ülkelerinde kadınların sokağa çıkarken yüzlerini örtmek için kullandıkları, tül özelliğinde, ince ve siyah örtü.
Peçenek VIII. ve XI. yüzyıllar arasında Türkistan'da, Güneydoğu Avrupa'da ve Balkanlar'da yaşamış olan göçebe bir Türk kavmi.
Pederşahi Ataerkil.
Pençik
1- İşçi, hizmetçi.
2- Osmanlı Devleti'nin kuruluş döneminde savaşta elde edilen esirlerin beşte birinin devlete verilmesi ve bunların asker olarak kullanılması.
Pençik Sistemi Savaşlarda elde edilen esirlerin beşte birinin asker olarak istihdam edilmesini ifade eden terimdir.
Pervaneci
Divan-ı Pervane, Arazi kayıtlarını tutan, Has ve iktaları düzenleyen divandır.
* Divan Başkanına Pervaneci denir.
* Pervaneci aynı zamanda devletin istihbaratından da sorumludur.
* Pervanecilerin hazırladıkları fermanlara Pervane adı verilirdi.
* Bu divan şekli de Büyük Selçuklu Devletinde görülmemektedir.
Peyk Osmanlıların ilk devirlerinde postacı ve muhafızlar, son sipahi Çavuşu devirlerinde ise törenlerin şatafatını arttırmak için çalışan görevliler idi.
Diğer Tarih Terimleri
Terimler Sözlüğü Ana Sayfa
Açıklamalı Tarih Terimleri Sözlüğü