Tanzimat Fermanı Mustafa Reşit Paşa tarafından, 1839'da Topkapı Sarayı'nın Gülhane Köşkü önünde okunan ve Osmanlı siyasal, toplumsal ve ekonomik düzeninde toplu yenileştirmeler yapılacağını duyuran hatt-ı hümayun. Türkiye'de hukuk devleti düzenine geçiş sürecinin ilk önemli belgesi sayılır. Bu belge ile Osmanlı tarihinde ilk kez bir padişah, her şeyin üzerinde yasa gücü olduğunu kabul etmiştir.
Tapetes Dokumacılıkta oldukça ilerleyen Friglerin ünlü olan halı ve kilimlerine verilen ad. Türk kilimlerinin atası olan ve tapetes adını taşıyan Frig kilimleri, antik dünyanın en sevilen malları arasındaydı.
Tarblusgarp Savaşı
Tarblusgarp Savaşı'nın Nedenleri :
1. Siyasi birliğini geç sağlayan İtalya'nın sömürge arayışına çıkmış olması
2. İtalya'nın sömürge elde etmek amacıyla Trablusgarp'a göz dikmesi
İtalya, Avrupa devletlerinin de onayını alarak 28 Eylül 1911'de Trablusgarp'a asker çıkardı.
Tarblusgarp Savaşı
Osmanlı Devleti Trablusgarp'a deniz yolu ile asker gönderemedi.
Mısır üzerinden de asker gönderemedi.
Gönüllü subaylar Trablusgarp'a gizlice gönderildi.
Bu subaylar büyük başarılar elde ettiler.
İtalya Çanakkale'ye saldırdı, başarılı olamayınca On iki Ada'yı işgal etti.
Bu arada Birinci Balkan Savaşı çıktı.
Osmanlı Devleti, 18 Ekim 1912 tarihinde İtalya ile Uşi Antlaşması'nı imzalayıp savaştan çekildi.
Tarih
1. Ülkeleri, ulusları, toplumları, kuruluşları etkileyen eylemlerden doğan olayları zaman ve yer göstererek anlatan, bu olaylar arasındaki nedensel bağları, bunların daha önceki ve sonraki olaylara bağlantılarını, karşılıklı etkilenmelerini, her ulusun kurduğu uygarlıkları, ulusların kendi iç sorunlarını vb. inceleyen bilim.
2. Geçmiş insan topluluklarının, savaşlarını ve barışlarını, kültür ve uygarlıklarını, sosyoekonomik yapılarını, neden-sonuç ilişkisi içinde zaman ve yer göstererek, belgelere dayalı, inceleyen bilim dalıdır.
3. Geçmişte yaşamış olan toplulukları belgelere dayanarak, yer ve zaman göstererek, sebep-sonuç ilişkisi içerisinde izleyen ve objektif olarak açıklayan bir bilimdir.
4. Geçmişte yaşamış insan topluluklarının birbirleriyle olan ilişkilerini, savaş ve barışlarını, kültürlerini, medeniyetlerini, sosyoekonomik yapılarını belgelere dayanarak, yer ve zaman göstererek, sebep – sonuç ilişkisi içerisinde inceleyen ve objektif olarak açıklayan bir bilimdir.
Tarih Felsefesi Toplumların değişimini ve gelişimini etkileyen faktörlerin araştırılması, değişimin anlamı ve insanlığın geleceği üzerine çeşitli düşünceler ileri sürülmesidir. Tarih felsefesi, öncelikle medeniyet ve tarihin gelişimine etkileyen olguları arar. Tarihte ne olup bittiğinden çok olayların nedenlerini araştırır. İnsanoğluna, medeniyetlere ait kültürel olguları belirlemeye çalışır. Aslında, Tarihi tecrübeleri günümüz meselelerinin çözümü için yeniden yorumlamaya Tarih Felsefesi denir. Zaten bu aynı zamanda Tarihin amacını oluşturur.
Açıklamalarıyla 1889 Tarih Terimi
Tarih Öncesi Devirler
İnsanların yeryüzünde faaliyet göstermeye başlamasından M.Ö. 3000 yıllarında Sümerler tarafından yazının bulunmasına kadar geçen döneme Tarih Öncesi Devirler denir. Yazının bilinmediği döneme tarih öncesi(Prehistorik) çağlar denir. Tarih öncesi çağlar, insanların kullandıkları araç-gereç, eşya ve silahların yapıldığı malzemelere ayrıca şekil ve özelliklerine göre adlandırılır. Tarih öncesi devirler Taş Devri ve Maden Devri olmak üzere iki bölüme ayrılır.
Tarih öncesi devirlerle ilgili bilinmesi gereken bazı özellikler şunlardır:
- Tarih öncesi devirlerle ilgili yazılı belgeler olmadığından insan topluluklarının bıraktığı kalıntılar kullanılarak bilgi toplanabilmiştir.
- Tarih öncesi devirler, insanların kullandıkları araç ve gereçlere göre dönemlere ayrılmıştır.
- Tarih öncesi devirlerin başlama ve bitişleri bölgelere göre farklılıklar göstermiştir.
- Tarih öncesi devirler Mısır hariç normal seyrini izlememiştir. Bunun nedeni göçler sonucunda uygarlık alanında ileri toplumların diğer toplulukları etkilemesidir.
Tarihin Konusu İnsan faaliyetleri ve bu faaliyetlerin sonucu içerir. İnsan faaliyetleri önce düşünce olarak ortaya çıkar, daha sonra uygulama alanına konulması ile olgu ve olaylar şekline dönüşür.
Tarihin Özellikleri
Tarihin Özellikleri:
1. Geçmiş olayları inceler.
2. Belgelere dayanmalı ve objektif olunmalıdır.
3. Yer ve zaman belirtilmelidir.
4. Sebep sonuç ilişkisi olmalıdır.
5. İnsanlar tarafından meydana getirilirler.
6. Tarihi olaylar tekrarlanamaz. Deney ve gözlem yapılamaz.
7. Olayın meydana geldiği devrin şartları ve değer yargıları iyi bilinmelidir.
8. Araştırma mümkün olduğu kadar olayın geçtiği yerde yapılmalıdır.
Tarikat Bir dinin içinde özellikle İslamlıkta tasavvufa dayanan ve kimi ilkelerle birbirinden ayrılan kollardan, Allah'a kendine özgü bir tarzda ulaşma savında olan yollardan her biri.
Tarkan İslamiyet öncesi Türk devletlerinde ordu komutanları "Tarkan" unvanı ile anılırdı.
Tarumar Dağınık, karışık, perişan.
Tasavvuf (Sufizm, Gizemcilik) Varlıkla insan arasında ilişki kurulabileceği temeline dayanan ve tarihsel gelişiminde çeşitli değişikliklere dönüşen dinsel inanıştır. Bir takım gizlere dayanan ve temel niteliği gizlilik olan anlayıştır. Yahudilik'te Kabota, Hindistan'da Pantacali, Hristiyanlık'ta Mistisizm-Teosofi, İslamlık'ta Tasavvuf adlarını alır. İslam'da müminin doğrudan Tanrı'nın bilgisine ulaşmasını amaçlayan düşünce, inanç ve yaşam biçimidir. Gerçeği, insanın kendi yalnızlığında aramasından doğmuştur. Dinde manevî ve beşerî duygulara yer veren akım.
Tasavvur Göz önüne getirme, hayal etme, zihinde canlandırma.
Tasnif Araştırmaya yönelik toplanan tarihi belge ve bilgilerin yere, zamana ve konuya göre sınıflandırılmasıdır.
Tat Türklerin egemen oldukları terlerde yaşayan İranlı, Kürt ya da Arap soyundan olan kimselere ya d atopluluklara verilen ad.
Tatar Posta görevlisi. Osmanlılar'ın genellikle Doğu Türkleri'ne verdikleri ad.
Taun Veba hastalığı.
Tavaif-i Mülük Devletleri
Emir'ül Ümeraların (Valiler) Halifeyi dinlemeyerek başlarına buyruk hareket etmeleri Abbasi Devleti'nin dağılmasını hızlandırmış ve Abbasi toprakları üzerinde "Tavaif-i Mülük" adı verilen devletler ortaya çıkmıştır. Tevaif-i Mülük Devletleri;
1. Tolunoğulları
2. İhşidoğulları
3. Samanoğulları
4. Büveyhoğulları
5. Fatımiler
6. Tahiroğulları
7. Saffariler
8. İdrisoğulları
9. Ağlebiler
Tavananna Hititlerde kral eşlerine verilen unvan, Hitit kraliçesi.
Tazmin Zararı ödeme.
Diğer Tarih Terimleri
Terimler Sözlüğü Ana Sayfa
Açıklamalı Tarih Terimleri Sözlüğü