Kompozisyonlara serbest şekilde çizilerek yerleştirilirler.
1. Tuğranın alt tarafında bulunan ve asıl metnin yazılı olduğu kısmın adı. Kürsü de denir. Bu kısımda padişahın ve babasının adları yazılıdır.
2. Tuğranın şekillerinden olup, tuğra metninin yazıldığı kısımdır. Bu kısımda Padişahın ve babasının adları yazılırdı. Bu kısma kürsü de denir.
Kef harfinin üst çizgisi.
Başlık, yazma kitabın tezhiplenen başlık bölümü. Bir levha veya kitabın başına yazılan yazı ve yapılan resme de serlevha denilir. Fatih devrinde kitap başlıkları, ucu ince tığlarla biten mihrap şeklinde değil, sayfanın enince uzanan uzun dikdörtgenler şeklindedir. Bu devirde pembemsi, mavi ve siyah» renk; çiçek, dal, yaprak ve filiz motifleri, türlü geçmeler görülür.
Bazı yazmalarda bilhassa Kur'an-ı Kerim'lerde Fatiha ile Bakara suresinin ilk ayetlerinin yer aldığı karşılıklı iki sayfa ve Sultanlara takdim olunan yazma eserlerde ilk sayfa ile karşısındaki sayfa tamamıyla tezhipli olabilir.
Açıklamalarıyla 1053 Yazma Eser (Hat-Tezhip-Ebru-Cilt-Minyatür) Terimi
Benek benek serpiştirilmiş olan çiçek, yaprak ve benzeri süslemelere verilen ad.
Serpme suretiyle yapılan ufak ufak aralıklı noktalardan ibaret yaldız süslemenin adı. Püskürtme olanına zerefşân denilir. Zerefşân ile ilgili bilgilere de bakınız.
Klâsik ciltlerde mıkleple alt kapak arasındaki parça. Sayfa kenarlarını korur ve mıklebe hareketlilik sağlar. Üzerinde âyet, beyit yazılı olanları vardır.
Siyahlık, yazı karalama.
Kelebe ile ilgili bilgilere bakınız.
Uzunlamasına açılan kitap ve mecmualara verilen ad. Beyazi de denilir.
Yapımı kolay olan ebrulara denir.
Kalem sırçası ile ilgili bilgilere bakınız.
Deri üzerine sırma ile çeşitli motifler işlenerek yapılan cilt.
Gümüşü haddeden geçirerek sırma çeken sanatkâr.
Ciltte alt ve üst kapağı bağlayan kısım. Dip de denir. Klâsik ciltlerde sırt yuvarlak değil, düzdür. Yazı ya da bezeme yoktur.
Kat kat sürülen altın. Bir kat sürülene sürme altın denir.
Zemini altınla kaplanmış olan kitap kâplarının üzerindeki şemse.
Her tarafı yekpare ve som olarak yaldızlanmış süsleme.
Ebrulu kâğıdın tekneden alınırken üzerindeki kitrenin tekne miline sıyrılmasına denir.
Bir yazı ve motifi aynen bir kâğıda çıkardıktan ve iğne ile dikine olarak deldikten sonra, o kâğıdı asıl yüzey üzerine koyup üstünden içi kömür tozu ile dolu kese geçirerek iz bırakma usûlüne verilen ad.
Diğer Yazma Eser (Hat-Tezhip-Ebru-Cilt-Minyatür) Terimleri
Terimler Sözlüğü Ana Sayfa
Açıklamalı Yazma Eser (Hat-Tezhip-Ebru-Cilt-Minyatür) Terimleri Sözlüğü