Arap dilbilimci (Basra 741-ay.y. 828). Asmaiar denen ünlü ailedendir. Köklü bir öğrenim gördü; ünlü dilbilimci Ebû Amr
b.el-Alâ'nın öğrencisi oldu. Güçlü belle-ğlyle, dönemin bütün bilimlerini, bedevilerin dil ve lehçelerini öğrendi. Arap dili ve şiiri üzerindeki çalışmalarını, bedeviler arasında yaptığı araştırmalara dayandırdı. Bu çalışmaları, yalnız filoloji alanında değil, arap kabilelerinin şecereleri ve Arabistan topoğrafyası hakkında da değerli bilgileri içerir. Dilbilgisi ve sözlük malzemeleri derlerken uyguladığı yöntem, kendisinden sonra öğrencileri tarafından da sürdürüldü.
Ünü, halife Harunnürreşit'e ulaşınca, Bağdat'a çağrılarak, veliaht el-Emin'i eğitip yetiştirmekle görevlendirildi. Maddi yönden her türlü olanağa kavuştu ve sarayda herkes kendisine saygılı davrandı. Harunnurreşit ölünce (809) Basra'ya döndü. Varlıklı olmasına karşın, yoksul biri gibi yaşamayı yeğledi. Daha çok sözlük alanında çalıştı. Yazdığı birçok monografinin, günümüzde yalnız adları bilinmektedir. Bu bilgilerin bir bölümü, öğrencilerinin ve öteki yazarların yapıtları aracılığıyla günümüze ulaşabildi. İslam öncesi 72 şairden örnekleri içeren, el-Asmâ'iyyal adlı antolojisi, edebiyat eğilimini yansıtır. En ünlü öğrencileri arasında Ebu Ubeyt, Ebu Hatim es-Sîcistanî ve es-Sükkerî anılabilir.