Optik Dizayn Sapınçları Görüntünün oluşumu sırasında ortaya çıkan hatalara denir. Renk sapıncı, Küresel sapınç, Koma, Astigmat, Alan eğriliği ve Alan bozulması bazı teleskop sapınçlarıdır.
Ortalama Güneş Günü
Ortalama güneşin gözlem yerinin öğlen çemberinden art arda iki alt geçişi arasında geçen süreye bir ortalama güneş günü denir. Ortalama güneşin sahip olduğu özelliklere göre ortalama gün süresi sabittir ve 24 ortalama güneş saatine eşittir. 24 saat = 1440 dakika = 86400 saniye.
Günlük yaşantımız tamamen ortalama güneş zamanına göre düzenlenmiş ve kullanılan saatler ortalama güneş zamanına göre çalışmaktadır. Bu nedenle günlük hayatta gün deyince ortalama güneş gününü, zaman deyince de ortalama güneş zamanını kastetmiş oluruz.
Öğlen Çemberi (Meridyen) Bir gözlemcinin başucundan, göğün güney ve kuzey kutuplarından geçen büyük çember.
Örten Çift Yıldız Tek bir yıldız gibi görünen iki ya da daha çok yıldızdan oluşmuş, kütle merkezi çevresindeki dolanma hareketleri sırasında birbirlerini örtmelerinden ötürü parlaklık değişmesi gösteren çift yıldız ya da çoklu sistemler.
Öz Hareket Bir yıldızın gökyüzünde bir yılda yaptığı açısal yer değiştirme.
Açıklamalarıyla 543 Uzay ve Astronomi Terimi
Paralaks Bir nesnenin, gözlemcinin hareketine bağlı olarak yer değiştiriyor görünmesi.
Parçalı Ay Tutulması
1- Ay'ın bir kısmı Dünya'nın tam gölge konisinden geçtiğinde oluşan tutulmadır. Bu durumda Ay diskinin yalnızca bir kısmı görülmez olur.
2- Ay'ın yalnız bir parçasının yerin gölge konisine girip çıkması sonucu görülen, Ay tekerinin yalnız bir parçasının kararıp tekrar açılması olayı.
Parçalı Gölgeli Ay Tutulması Ay'ın bir kısmı, Dünya'nın yarı gölge konisine girdiğinde oluşan tutulmadır. O anda Ay'ın, yarı gölge konisi içinde kalan kısmı Güneş'in sadece bir kısmından ışık alabildiği için bu kısımlar normalden daha sönük görülür.
Parçalı Güneş Tutulması Güneş tekerinin yalnız bir parçası üstüne Ay gölgesinin düşmesi sonucu görülen gün tutulması.
Parçalı Güneş Tutulması
Ay'ın yarı gölge konisine giren gözlem yerlerinden gözlenen güneş tutulmaları parçalı güneş tutulması şeklindedir. Bu tutulmalarda Ay, Güneş'in yalnızca bir kısmını örter. Aslında hem tam hem de halkalı güneş tutulmaları sırasında yeryüzünün belli bölgelerinde parçalı tutulmalar gözlenmektedir. Bütün tutulmaların parçalı tutulma evresi çok uzun sürmektedir.
Güneş tutulması sırasında Ay'ın gölgesinin Dünya yüzeyi üzerinde izlediği yola tam tutulma hattı denir. Bu hattın uzunluğu 16 000 km, genişliği ise 160 km kadar olabilmektedir. Tam güneş tutulmasını izleyebilmek için tutulma hattı üzerinde bir yerde bulunmanız gerekir.
Parlaklık Bir ışık kaynağının; yıldızın verdiği ışığın alıcı (göz, fotoğraf plağı, ışık göze) üzerinde yaptığı etki.
Parlaklık Sınırı Parlaklık birimi kadir (m) dir. 7.5 + 5 * logA (cm biriminde teleskobun açıklığının logaritması) formülü ile görsel parlaklık sınırı hesaplanır.
Parsek Yer yörüngesinin yarı büyük eksenini bir açı saniyesinde gören uzaklık; 1pc = 3.26 ıy = 206265 AB = 3,1x10¹³ km parsek kısaca pc olarak ifade edilir.
Plâzma Atomları kısmen veya tamamen iyonlaşmış, yüksek basıçla sıkıştırılmış gaz.
Plüton Plüton 2006 yılının sonuna kadar Güneş sisteminin 9. gezegeni olarak kabul ediliyordu. Ancak fiziksel yapısının ve yörünge düzleminin farklı olması nedeniyle uluslararası Astronomi Birliği tarafından 24 Ağustos 2006'da " Cüce gezegen " sınıfına konulmuştur.
Pozitron Elektronun artı yüklü karşıt parçacığı.
Proton Atomun artı yüklü temel parçacığı.
Pulsar Hızla dönen, güçlü manyetik alana sahip nötron yıldızı yapısında olan ve atmalar halinde radyo dalgaları yayan kaynak. Atış dönemleri milisaniye mertebesindedir ve çok kararlıdırlar.
Quasar Gökada çekirdeklerindeki, optik ve morötesi ışınım yayan sıkı ışınım kaynakları. Optik fotoğraflarda yıldız gibi görünürler. Yıldızımsı cisim güçlü bir radyo kaynağı ise kuazar olarak adlandırılır.
Radyal Hız Dikine hız; Herhangi bir gökcisminin uzay hızının, yada bir çift yıldızın dolanma hızının bakış doğrultusundaki bileşeni. Bu hız diğer bir anlamda bize yaklaşma yada bizden uzaklaşma hızıdır.
Diğer Uzay ve Astronomi Terimleri
Terimler Sözlüğü Ana Sayfa
Açıklamalı Uzay ve Astronomi Terimleri Sözlüğü