Arapça'da üzerine konulduğu harfin "e" ya da "a" sesi ile okunmasını sağlayan eğimli düz çizgi şeklindeki işaret, hareke. "Üstün" de denir.
Yazma kitaplarda, kitabın baş veya sonuna ya da boş yapraklarına, kitabı okuyanlar tarafından eklenen yararlı bilgiler; faideler.
Tezhibde kullanılan fırçalar, kullanıldıkları yerlere göre isim alırlar. Müzehhibler bugün samur kılından hazır fırçalar kullanmaktadır. Eskiden kullanılan fırçaların, üç aylık kedinin ensesinden veya samurdan alındığı, ayrıca çulluk kuşunun ensesinden veya kanat ucundan alınan tüylerle yapıldığı söylenmekte ise de, kesin olarak bilinmemektedir.
Kırmız böceğinden çıkarılan, mora çalan kırmızı renk.
Açıklamalarıyla 1053 Yazma Eser (Hat-Tezhip-Ebru-Cilt-Minyatür) Terimi
Resim ve heykelde insan ve hayvan görüntüsü.
Figüratif Hat Sanatı, figürlerle hat elemanlarını değişik şekillerde bir araya getirmektedir.
Bir kitabın içinde bulunan bab ve fasılları kısaca ve alfabetik olarak gösteren cedvel. Bazı yazmalarda son derece güzel tezhipli ve geometrik süslemeler içinde fihrist yer almıştır.
Eski kâğıtların dokusunda bulunan, aydınlığa tutulunca görülebilen çizgi, resim, yazı gibi şekiller. Avrupa'dan gelen eski kâğıtlar filigranlı ve daha çok enine su çizgilidir. Doğudan gelenlerde ise bunlar yoktur ve karışık zeminlidir. Bu kâğıtlar ham olarak gelir ve âharlanırdı.
Hafif ebru demektir.
Eskiden kullanılan kâğıtlardan birinin adıdır. Hint âbâdîsi de denilir. Hindistan'da Devletâbâd şehrinde yapıldığı için bu adı almıştır. Sarımtırak renkli, güzel ve parlak bir kâğıttır. Kur'an ve murakkalarda kullanılırdı. Dut ağacı elyafından yapılan bu kâğıtların bir zamanlar Avrupa taklitleri görülmüştür.
Avrupa'dan gelen kâğıtlara verilen addır. Bunların içinde en beğenilen İngiliz kâğıdı idi. Yaldızlı İngiliz kâğıtları takrirlik olarak kullanılmıştır.
Yazmalarda sayfa sırasını belirtmek amacıyla, bir sonraki sayfanın ilk harf veya kelimesi, bir önceki sayfanın alt köşesine yazılmıştır. Bu yazıya ayak adı verilir. Çoban, murakıb, müş'ir, müşîr, müşîre veya. payende de denilir. Ayrıca reddade (geri döndüren), müşahide (gözcü), ta'kibe (izleyen) ve garip kelimelerinin de bu anlamda kullanıldığı olmuştur.
Kesildiği halde henüz düzeltilmemiş kalem.
Tezhip de, birbiri içinden geçer biçimde tertip edilen geometrik çizgilerden ibaret süsleme şekilleri, örgü de denilir. Kenarsuyu (bordür) ve yalın hâlde olmak üzere iki büyük bölüme ayrılır.
Tezhip motifi. Birbirinin altından ve üstünden geçmek üzere çeşitli şekillerde ve düzgün biçimde yapılan nokta. Mücevher nokta da denir. Surelerde âyet aralarında çok kullanılmıştır.
Tarama ebrusu da denilir. Kitreli suya konulan boyalar bir. İğne ile düzeltilerek bu desen elde edilir.
Yalın, geometrik biçimlerden oluşan süsleme motifleri. Özellikle Anadolu Selçukluları döneminde yaygın olarak ciltte ve tezhip de kullanılmıştır.
Lika ile ilgili bilgilere bakınız.
Nakş-ı âbi ile ilgili bilgilere bakınız.
"Eğri kılıcın ağzı". Kalemtıraş yerine de kullanılırdı. Gez açmağa mahsus küçük kalemtıraş. Ayrıca kalemtıraş ile ilgili bilgilere bakınız.
Diğer Yazma Eser (Hat-Tezhip-Ebru-Cilt-Minyatür) Terimleri
Terimler Sözlüğü Ana Sayfa
Açıklamalı Yazma Eser (Hat-Tezhip-Ebru-Cilt-Minyatür) Terimleri Sözlüğü