Gıldırgıç Mücellit terimlerindendir. Kitaplar ciltlenirken kenarlarını kesmeye yarayan rende biçiminde âletin adıdır.
Girift Motifleri birbirine girik ve içice olan süsleme. Kıvrım ve dallar, örgü gibi birbirinin içinden geçmektedir. Geometrik olanlarına geçme denir. Avrupalılar girifte, İslâm memleketlerinden geldiği için, yanlış olarak, arabesk demişlerdir.
Girift Yazı Harfleri birbiriyle içice girmiş yazı. Bir yazı çeşidi değil yazılma biçimidir. Sanatkârane de olsa okunması güç olduğundan makbul sayılmamıştır.
Göbek
1. Hat terimi olarak, Hilye-i şerifin, Peygamberin vasıflarının yazıldığı yuvarlak kısmına verilen ad. Ayrıca Hilye ile ilgili bilgilere bakınız. Şemse ciltlerin ortasındaki motife de göbek denir.
2. Besmelenin hemen altına gelen dairevî alandır. Bazen beyzî (oval), dörtgen ve çokgen de olabilmektedir. Hilye metninin büyük bir bölümünün yerleştirildiği bu kısım
"gövde" olarak da adlandırılır. Burada fizikî ve ahlâkî vasıfları ile Hz. Peygamberimizi anlatan sahabe beyanlarından oluşan rivayetler –genellikle Hz. Ali’nin yaptığı tavsîf – metin olarak yer alır.
Göbek Gülü Şemselerin ve yıldız biçimindeki geometrik orta süslemelerin merkezine yapılan küçük ve yuvarlak çiçekler.
Açıklamalarıyla 1054 Yazma Eser (Hat-Tezhip-Ebru-Cilt-Minyatür) Terimi
Gömme Şemse Süsleme yapılacak yerlerin mukavva ile birlikte derileri de kesilmiş ve sonradan, kabartma süsü kavi başka deri buralara yapıştırılmışsa buna gömme şemse denir. Bu usulle yapılan şemselerde motifler sürtünme ile yıpranmaz. Ayrıca şemse ile ilgili bilgilere bakınız.
Gubari Eski harflerle yazılan, çok ince bir çeşit yazının adı. Gubar, Arapça'da toz demektir. Toz gibi, ince ve çok küçük karakterli yazı. Yazı, toz gibi ince yazıldığından bu adı almıştır. Bir pirinç tanesi üzerine Kelime-i Şehadet yazılabilecek derecede küçük yazı. İnce şekilli hurde yazı. Yazıldığı hat türüne göre Nesih Gubarisi, Ta'lik Gubarisi gibi isimler alır. Gözle seçilemeyecek boyuttaki hat yazıları.
Gubâri Yazı Arapça toz anlamına gelen gubardan ismini alan yazıdır. Çok ince ve küçük hatta gözle zor görülebilecek yazılara verilen isimdir.
Gunii Tebrizi Eskiden kullanılan yazı kâğıtlarından biri. Lui Tebrizî de denirdi.
Gül Yazma kitapların sayfa kenarlarında görülen, çevresi tezhiplenmiş, ortası boş, yuvarlak motifler. Ortalarına o sayfadaki komi yazılırdı. Çok çeşitli süslemeleri yapılmıştır. Daha çok Kuran'da, durulacak veya secde edilecek ayetler hizasında görülür. Bunlara vakıf, vakfe, secde, hizip, sure, cüz gülü gibi isimler verilir.
Gül Gonca Tezhipte, hataîlerin yanına gonca biçiminde eklenen motifin adıdır.
Gülce Rozet. Gül şeklinde yuvarlak motifler. Ciltlerin katlarına madenî kalıplarla basılan yuvarlak süsleme.
Gümüşsuyu Minyatürlerde akarsular gümüş suyu ile boyanmıştır. Gümüş, jelâtin suyu içinde eritilir, kâğıt üzerine sürülür. Mührelenince su gibi parlar. Yalnız gümüş, hava oksijeniyle temas edince oksitlendiğinden zamanla kararır ve kâğıdı yırtar.
Gümüşsüyü Minyatürlerde akarsular gümüş suyu ile boyanmıştır. Gümüş, jelâtin suyu içinde eritilir, kâğıt üzerine sürülür. Mührelenince su gibi parlar. Yalnız gümüş, hava oksijeniyle temas edince oksitlendiğinden zamanla kararır ve kâğıdı yırtar.
Güni-i Tebrizi Eskiden kullanılan yazı kâğıtlarından biri. Lui Tebrizî de denirdi. Kâğıt ile ilgili bilgilere de bakınız.
Habeşi Eskiden Habeşistan'da yapılan bir yazı kâğıdı türü.
Hafız Kur'ân-ı Kerîm'i tamamen ezberleyen ve ezberinde tutan kimse.
Hafız-ı Kütüb Kitapları hıfzeden, saklayan; kütüphaneci. Bizde Cumhuriyet'ten önce kütüphaneler çoğunlukla yazma eserlerden oluşur ve kütüphanecilere hafız-ı kütüb denirdi. En önemli ve son örneklerinden biri Beyazıt Devlet Kütüphanesi Hafız-ı Kütübü İsmail Saib Efendi'dir.
Hafif Ebru Üzerine yazı yazılmak üzere hazırlanan ve çok açık renk boyalarla yapılan ebru. Ebru ile ilgili bilgilere bakınız.
Hâkk Kazıma; bir şeyin üstünü çelik kalemle yazı veya resim olarak oyma işi.
Diğer Yazma Eser (Hat-Tezhip-Ebru-Cilt-Minyatür) Terimleri
Terimler Sözlüğü Ana Sayfa
Açıklamalı Yazma Eser (Hat-Tezhip-Ebru-Cilt-Minyatür) Terimleri Sözlüğü