Gen
1. DNA molekülünün ortalama 1500 nukleotitten oluşmuş canlının kalıtsal özelliklerinden herhangi birini taşıyan parçası. Kalıtımın temel fiziksel ve işlevsel birimi. Her gen, protein veya RNA molekülü gibi özel bir işlev taşıyan kromozomların belli bir noktasındaki nükleotid dizilerinden oluşur.
2. Deoksiribonükleik asit (DNA) in protein ya da RNA sentezi için gerekli bilgi taşıyan bölümü.
Gen Ailesi Benzer ürünler veren ve birbiriyle yakından ilintili genlerin meydana getirdiği grup.
Gen Bankası Nadir rastlanan bitki ve hayvanları koruma amaçlı kurulan birimlere gen bankası denir.
Gen Haritalaması Bir DNA molekülündeki genlerin göreceli konumlarının belirlenmesi. Bu haritalamada hangi genin bir diğerine göre molekülün neresinde yar aldığı ve aralarında neler bulunduğu belirlenir.
Gen Havuzu Bir populasyondaki tüm bireylerde bulunan tüm genlerin farklı alellerinin tümü.
Açıklamalarıyla 2080 Biyoloji Terimi
Gen Merkezi Türlerin ilk olarak ortaya çıktığı ve yayıldığı bölgelere gen merkezi denir. Buğdayın gen merkezi ülkemizdir. Sülün ve alageyiğin ana vatanı Anadolu'dur.
Gen Tedavisi
1- Kalıtsal bozukluğun düzeltilmesi için sağlıklı DNA'nın, hastalıklı hücrelere doğrudan zerk edilmesi.
2- Vücutlarındaki hücrelerinde işlevsel olmayan gen alellerini içeren bireylere, işlevsel alelleri içeren hücreleri sağlamak suretiyle bir genetik hastalığı tedavi etme yöntemi.
Gen Terapisi Kalıtsal olarak aktarılan ya da sonradan kazanılmış hastalıkları tedavi etmek amacıyla genlerin veya küçük DNA ve RNA moleküllerinin insan hücrelerine, organ ve dokularına transfer edilmesi.
Gen Transferi
1. İki hücrenin geçici olarak gen alış-verişi yapmak için birleşmeleri. İki hücrenin geçici olarak birleşmesi sırasında nükleer maddenin karşılıklı olarak değiştirildiği bir eşeysel çoğalma biçimidir. Protozoa'lardan birçok Silyatlar'da ve bakterilerde görülür.
2. Bakterilerde olduğu gibi, DNA'nın bir hücreden diğerine bir konjugasyon tüpünden geçirilmesi işlemi. Paramesyumda genetik madde alışverişinin olduğu diğer sillilerde görülen, çoğalmanın olmadığı eşeyli süreç.
3. Aynı tür iki bakteri arasında pilus yardımı ile geçici bir sitoplazmik köprü kurularak bakteride bulunan plazmit DNA’sının diğer bakteriye aktarılması işlemi.
Genetiği Değiştirilmiş Organizma (GDO)
Genetik mühendisliği yöntemleriyle bünyelerine yabancı genler ilave edilerek genetik yapıları değiştirilen, eklenen yabancı genleri genomlarına sabit olarak entegre eden ve bu genin aktardığı özellikleri gösteren bitki, hayvan ve mikroorganizmalara genetik yapısı değiştirilmiş organizma (GDO) denilmektedir
(Ibelgaufts, 1993; Demir veark., 2006).
Genetik Belirli kalıtsal özelliklerin örüntüsünü inceleyen bilim dalı. Kalıtsal bilginin birimleri olan genlerin yapısının, işlevinin ve kalıtımının bilimsel olarak çalışılması.
Genetik Denge Bir populasyonun ardışık kuşaklarında allellerin dağılımının seleksiyon ya da mutasyonla değiştirilmedikçe sabit kalması durumu.
Genetik Harita Bir kromozom üzerinde yer alan genlerin kromozom üzerindeki konumlarının, genlerin rekombinasyon frekansları esas alınarak belirlenmesi.
Genetik Kod
1- RNA boyunca üçlü gruplar halinde bulunan ve protein sentezleme sırasında üretilen aminoasit dizilerinin düzenini belirleyen nükleotid dizileri.
2- Nükelotit üçlüleri şeklindeki talimat seti; bir mRNA'daki doğrusal nükelotit dizisi, bir proteindeki doğrusal amino asit dizisine tercüme edilir.
Genetik Mühendisliği Yeni genler ya da gen kombinasyonları oluşturmak için deneysel teknikler kullanılması.
Genetik Sürüklenme
1- Kendi arasında çoğalan küçük populasyonlarda heterozigot gen çiftlerinin bir ya da öteki allel bakımından doğal seçilim yerine şansa bağlı olarak homozigot duruma gelme eğilimi.
2- Rastgele (şansa bağlı olarak) süreçlerin sonucu olarak gen frekanslarında değişiklerin meydana gelmesi.
Genetik Şifre (Genetik kod) Hücredeki binlerce proteini üretmek üzere, DNA'nın üçer nükleotidinden oluşan ve her biri bir amino asitten sorumlu gruplar.
Genetik Varyasyon Bireyler arasında, genler ya da diğer DNA parçacıklarının yapısındaki farklılıklara genetik varyasyon denir. Mayozda gerçekleşen krossing over olayı ile anafaz 1 ve anafaz 2 evrelerinde kromozomların hücrelere bağımsız olarak dağılımı ve döllenme olayı kalıtsal çeşitliliğin temel nedenlerindendir.
Genetik Yapı Bir Mendel populasyonundaki farklı genotiplerin ve her bir lokustaki farklı allellerin frekansları.
Geniz Burun ve ağız boşluğunun arkasındaki kısım.
Diğer Biyoloji Terimleri
Terimler Sözlüğü Ana Sayfa
Açıklamalı Biyoloji Terimleri Sözlüğü