Atlas Haritalar takımı. Başka bir deyimle, bir cilt içinde bir araya toplanmış haritalar takımı. Atlas kehmesi, dünyayı omuzları üstünde taşıdığı düşünülmüş olan mitolojik tanrının yaptığına benzetilerek dünya haritalarını toplayan koleksiyonlara verilmiş bir ad. Atlasın, bugünedek çok çeşitleri yapılmıştır Coğrafya atlası, tarih atlası, dil atlası, deniz atlası, gök atiası.Bunların arasında coğrafya atlasları en yaygın olantarıdır, Coğrafya atlası, yeryüzünün bir parçasının, ya da bütününün, türlü yönden göstermek üzere yapılmış haritalar takımıdır. Bu haritalar içinde yerin doğal durumunu, beşeri ve ekonomik özelliklerini, yönetim ve siyasal durumunu gösterenleri vardır. Atlasta bütün yeryüzü, türlü harita izdöşümü yollarıyla bir arada gösterilmeye çalışıldığı gibi, herbir kara parçası, denizer, ülkeler de ayrı ayrı gösterilmiştir. Atlasların kimisinde bütün yeryüzü ile birlikte onun türlü bölümleri (karalar, denizler) yer tuttuğu gibi, kimisinde de sadece bir ülkenin bütün özelliklerini veren coğrafya haritalarının bir araya toplanmasına çalışılmıştır.
Atmosfer Dünya'yı çepeçevre saran gaz örtüsüne atmosfer denir. Atmosferin alt sınırı, kara ve deniz yüzeyleriyle çakışır. Üst sınırını ise yerçekiminin etkisi belirler. Ekvator'dan kutuplara doğru yerçekimi arttığı için atmosferin şekli Dünya'nın şekli gibi küreseldir. Hava küre.
Atmosfer Basıncı Atmosferi oluşturan gazların belli bir ağırlığı vardır. Gazların yeryüzündeki cisimler üzerine uyguladığı basınca atmosfer basıncı denir.
Atol (Mercan Adası) Halka yada at nalı şeklindeki mercan kayalığı.Ortasında bir deniz - kulağı bulunan mercan adası. Bu deniz - kulağı, darca deniz yollarıyle okyanusa bağlıdır. Bu adaların denizden yüksekliği ezd (çoğunca birkaç metre). Adanın dışa bakan yamacı dik, içe bakan yamacı az eğimlidir. Adanın ortasındaki deniz - kulağı derin değildir. En derin 100 metreyi bulur. Atollerin büyüklüğü çok değişiktir. Içlerinde 1.000 km²- 2.000 km² olanları bulunduğu gibi pek kuçükleri de vardır. Bu adaların doğuşları, oluşları şöyle olur Başlangıçta bunların yerinde bir ada varken, bu adanın yamaçları mercanlara yatak olmuştur. Bu hayvancıklar burada yerleşmiş, uzun süreler, içinde çok ta yığılmıştır. Bu yığıntı yerlerine resif denir. Eskiada bunların arasında sanki bir çekirdek gibi kalmıştır. Bu çekirdek-ada ağır ağır çökünce, çevresinde çemberleme uzanan mercan resifleri, bir halka gibi belirmiştir. Işte Atolün değirmi biçimi bundan ileri gelir.
Avrasya Avrupa'yı Asya'nın batı uzantısı kabul eden coğrafyacıların iki kıta için kullandıkları ortak ad.
Açıklamalarıyla 1151 Coğrafya Terimi
Avrupa Birliği Avrupa topluluğunun 1993' den sonraki adı.
Ay Günü Herhangi bir meridyen Ay'ın tam karşısında iken Dünya bir turunu atarak aynı meridyenin yine Ay'ın tam karşına gelmesine kadar geçen süredir. (Bu süre 24 saat 50 dakikadır).
Ay Tutulması Dünya, Güneş ile Ay arasına girerek, Ay'ın bütününü veya bir bölümünü gölgelerse ay tutulması meydana gelir.
Ay'ın evreleri Ay Güneş'ten aldığı ışınları yansıttığından ve Dünya'nın etrafındaki hareketinden dolayı farklı şekillerde görülmektedir. Ay'ın değişik şekillerde görülmesine Ay'ın evreleri denir. Ay, Güneş ile Dünya arasına girdiğinde, Ay'ın karanlık yüzü Dünya tarafında olur. Bu durumda Ay'ı göremeyiz. Ay'ın bu evresine yeni ay denir. dersimiz.com Yeni ay evresinden yaklaşık bir hafta sonra Ay'ın Dünya'ya bakan yüzünün yarısı görülür. Bu evreye ilk dördün denir. İlk dördün evresinden yaklaşık bir hafta sonra, Ay'ın Dünya'ya dönük yüzünün tamamı görülür. Bu evreye dolunay adı verilir. Dolun Ay evresinden yaklaşık bir hafta sonra, Ay'ın Dünya'ya dönük yüzünün yarısı görülür. Bu evreye son dördün denir.
Aydınlanma Çemberi Güneş'in Dünya'yı aydınlattığı bölge ile karanlıkta kalan bölge arasındaki hatta verilen isimdir.
Aydınlanma Dairesi Yeryüzündeki aydınlık bölge ile karanlık bölgeyi ayıran daire.
Aydınlanma Dairesi/Çemberi Dünya'nın bir gün içinde aydınlık ve karanlık yüzlerini ayıran sınırdır.
Ayın Evreleri Ay Güneşten aldığı ışınları yansıttığından ve Dünyanın etrafındaki hareketinden dolayı farklı şekillerde görülmektedir. Ayın değişik şekillerde görülmesine Ayın evreleri denir. Ay, Güneş ile Dünya arasına girdiğinde, Ayın karanlık yüzü Dünya tarafında olur. Bu durumda Ayı göremeyiz. Ayın bu evresine yeni ay denir. Yeni ay evresinden yaklaşık bir hafta sonra Ayın Dünyaya bakan yüzünün yarısı görülür. Bu evreye ilk dördün denir. İlk dördün evresinden yaklaşık bir hafta sonra, Ayın Dünyaya dönük yüzünün tamamı görülür. Bu evreye dolunay adı verilir. Dolun Ay evresinden yaklaşık bir hafta sonra, Ayın Dünyaya dönük yüzünün yarısı görülür. Bu evreye son dördün denir.
Aynı Enlemde Değişmeyen Özellikler
1. Güneş ışınlarının geliş açısı aynıdır.
2. Dünyanın dönüş hızı aynıdır.
3. Yaşanan gece veya gündüz süresi aynıdır.
NOT: Aynı enlem üzerindeki her yerin iklim özellikleri özel konumun etkisiyle (denize uzaklık, yükselti vb.) değişebilir.
Ayrışma Kayaçların, dış etkilerle çatlaması, parçalanması ve ufalanması şeklinde olan fiziksel olayların tümüdür.
Ayrıştırıcılar
1. Ölü hayvan ve bitkilerin çürümesini ve içerdikleri minerallerin toprağa karışmasını sağlayan organizmalar.
2. Organik maddelerin inorganik maddelere dönüşmesini sağlayan organizmalar.
Aysberg Kara buzullarının denizlere kadar sarkarak deniz içerisinde kopması ile oluşur. Kopan buzullar deniz içerisinde yüzmeye başlar. Yoğunluğu suyun yoğunluğundan fazla olduğundan az bir kısmı su yüzeyinde kalırken önemli bir kısmı su altında bulunur. İngilizce iceberg kelimesinin, dilimızde okunuş şekliyle girmiş durumu. Ingilizce ve Almanca ayrı yazılış fakat benzer okunuş gösteren bu kelimenin Türkçe karşılığı buz dağıdır (Buz dağı) Buzullardan kopup, denize kadar ulaşan kalın buzul parçaları deniz içinde ilerlemeye devam eder. Buzun yoğunluğu, deniz suyunun yoğunluğundan az olduğu için su tarafından kaldırılır. Yüzlerce metre kalınlıkta ve kilometrelerce uzunluktaki bu buz dağlarına aysberg denir.
Azınlık Bir ülkede, dil, din veya soy yönünde farklı olan ve sayıca az olan insanlar topluluğu.
Azot (Nitrojen) Döngüsü Azotun bitkiler tarafından kullanılabilmesi için bazı süreçlerden geçerek nitrit ve nitratlara dönüştürülmesi yani bağlanmasıdır.
Azot Döngüsü Atmosferdeki azotun toprağa, oradan bitkilere ve tekrar toprak üzerinden atmosfere geçme süreci.
Diğer Coğrafya Terimleri
Terimler Sözlüğü Ana Sayfa
Açıklamalı Coğrafya Terimleri Sözlüğü