Adaptasyon Canlının yaşama ve üreme şansını artıran çevreye uyumunu sağlayan ve kalıtsal olan özellikleri.
Adenin Adenintimin protein çiftinin bir azotlu bir bileşeni.
Akraba Evliliği Aralarında kan bağı olan kişiler arasında yapılan evliliklere akraba evliliği denir. Akraba evliliği, zararlı olan baskın ve çekinik genlerin bir araya gelme olasılığını artırdığından kalıtsal hastalıkların görülme sıklığını da artırır.
Alel Bir karakter üzerinde aynı yada farklı yönde etkili olan iki veya daha fazla genden herbiri.
Alel Gen Aynı karaktere etki eden genlerden her birine denir. Alel genler benzer ya da farklı olabilirler. Bezelyelerde çiçek rengi karakterinin ortaya çıkmasını sağlayan biri mor diğeri beyaz çiçekler için iki farklı alel gen bulunur. Bu genlerin biri anneden diğeri babadan gelir. Bu nedenle alel genler aynı kromozom üzerinde bulunamaz.
Açıklamalarıyla 170 Genetik Terimi
Aminoasit Proteinlerin yapı taşıdır. Bir aminoasit, amino grubu (NH2) ile bir karboksil grubu (COOH) taşıyan bileşiklerdir. Çok sayıda aminoasit peptid bağları ile bağlanarak proteinleri oluşturur. 20 ayrı türü vardır. Vücudumuzdaki proteinlerin hangi aminoasitlerden oluşacağını genlerimiz belirler.
Amniyon Sıvısı
Amniyon sıvısı bebeğin cilt, solunum sistemi, sindirim sistemi ve boşaltım sisteminden dökülen hücrelerden ve çoğunlukla bebek idrarından oluşmaktadır. Amniyon sıvısının alınma işlemine amniyosentez adı verilmektedir. Amniyosentez; amniyotik sıvı örneğinin bir enjektörle alınması işlemidir. Amniyon sıvısı erken dönemde 12-14. gebelik haftasında alınabildiği gibi ideal olarak 14-18. gebelik haftasında da alınabilir Amniyon sıvısından yapılan kromozom analizinin aşamaları;
Hücre Kültürü: Amniyon sıvısının içerisinde fetüse ait hücreler bulunmaktadır. Hücre sayısı genetik analiz için yeterli olmadığı için hücre çoğaltım işlemi yapılır. Bu işleme hücre kültürü denilmektedir.
Hücre Fiksasyonu: Kromozom analizi mikroskop altında hücrelerde bulunan kromozomların lamel üzerinde analiz edilmesidir. Bu aşamada kültürden alınan hücreler lamel üzerine sabitlenir.
Hücre Boyanması: Lamel üzerine sabitlenmiş kromozomlar mikroskop altında kromozomların görünmesini sağlayan özel boyalarla boyanır. Böylece kromozomlar görünür hale gelir.
Antijen Vücuda girişi kendisine karşı antikor oluşmasına sebep olan protein yapısında madde.
Antikodon tRNA'daki üçlü baz dizilişi.
Antikor Vücuda giren antijenlere karşı oluşan bağışıklık proteini.
Bağımsız Genler Farklı karakterlere ait genlerin farklı kromozomlar üzerinde bulunmasına bağımsız genler denir. Bağımsız genlere sahip bireylerin oluşturacağı gamet çeşidi sayısı 2 üstü n formülü ile hesaplanabilir. Buradaki "n" heterozigot kromozom sayısıdır.
Bağlı Genler Gelişmiş mikroskoplarla yapılan gözlemler, bir kromozomun üzerinde birden fazla genin bulunduğu gerçeğini ortaya çıkarmıştır. Aynı kromozom üzerinde bulunan bu genlere bağlı genler adı verilir. Bağlı genler, mayoz sırasında bir parça değişimi olmazsa bağımsız olarak ayrılamazlar ve dölden döle birlikte geçme eğilimi gösterirler.
Bakteriyel Yapay Kromozom (BAC) DNA parçacıklarını kopyalamakta kullanılan ve bir cins bakteride bulunan bir madde.
Balık Pulluluk Y kromozomunda taşınan bir gen tarafından meydana getirilir. Bu yüzden sadece erkeklerde görülür. Hasta olan babanın bütün erkek çocukları bu geni taşıyacaklarından hepsi hasta olur. Bu hastalıkta erkeklerin özellikle kol ve bacakları olmak üzere vücutları tıpkı bir balık gibi pullarla kaplıdır.
Baskın Gen Bir karaktere ait iki farklı alele sahip bir bireyde, fenotipte(canlını dış görünüşünde) etkisini gösteren gen.
Biyoteknoloji
Özellikle DNA ve hücreyle ilgili konularda kullanılan biyolojik tekniklere verilen ad.
Geniş bir terimle biyoteknoloji canlıların ya da onların öğelerinin yararlı ürünler üretiminde kullanılmasıdır. Biyoteknoloji çok yeni bir bilim dalı olarak bilinmesine rağmen biyoteknolojik uygulamalar çok eski yıllara dayanır. Şarap ve peynir yapımında mikroorganizmaların kullanımı ve çiftlik hayvanlarının seçilerek üretimi gibi yüzlerce yıl öncesinin uygulamaları biyoteknolojiye örneklerdir.
CDNA Tamamlayıcı DNA. Haberci RNA şablonundan sentezlenerek elde edilen DNA şeklinde de tanımlanabilir.
Cenin Gelişmenin erken dönemindeki embriyoya verilen ad.
Crossing-Over Eşey ana hücrelerinde gerçekleşen mayoz bölünmenin profaz-I safhasında oluşan tetratların kromatitleri arasındaki parça değişimi.
CVS (Koryon Villus Materyali) 10-12. haftalarda plasentadan ultrason kontrolü altında biyopsi alınması işlemidir.
Diğer Genetik Terimleri
Terimler Sözlüğü Ana Sayfa
Açıklamalı Genetik Terimleri Sözlüğü