Çarpma Kuralı Şansa bağlı iki bağımsız olayın aynı anda gerçekleşme olasılığı, bunların ayrı ayrı olma olasılıklarının çarpımına eşittir. Örneğin aynı anda havaya atılan iki metal paradan birinin tura gelme olasılığı 1/2, diğerinin de tura gelme olasılığı 1/2'dir. İkisin de aynı anda tura gelme olasılığı 1/2 . 1/2 = 1/4
Çekinik Gen Bir karaktere ait iki farklı alele sahip bir bireyde, fenotipte(canlını dış görünüşünde) etkisini gösteremeyen gen.
Çok Alellik Bir popülâsyonda aynı karaktere etki eden ikiden fazla alelin bulunması durumudur. İnsanlarda ABO kan grupları çok alelliğe örnek olarak verilebilir.
Çökelme (Aglütinasyon) Birbirleriyle uyumlu olan kan gruplarının bilinmesi kan nakilleri açısından son derece önemlidir. Çünkü insanlar yabancı kan faktörlerine karşı antikor adı verilen özel proteinler üretirler. Eğer vericinin kanında alıcı için yabancı bir protein (A ya da B antijeni) var ise alıcı tarafından üretilen antikorlar (anti A ya da anti B) yabancı proteine tutunur ve kan hücreleri birbirine yapışarak kümelenir. Bu olaya çökelme (aglütinasyon) adı verilir. Oluşan çökelme damarın tıkanmasına yol açacağından ölüme neden olur.
Delesyon Sentromer taşımayan bir kromozom parçası hücre bölünmesi sırasında kaybolursa buna delesyon denir.
Açıklamalarıyla 170 Genetik Terimi
Deoksiribonukleik asit (DNA) Canlılardaki yönetici molekül. Genetik bilgileri içeren ve hücre çekirdeğinde yer alan ikili sarmal molekül.
Deoksiribonukleotid DNA'nın yapıtaşı olan molekül.
Deoksiriboz C5H10O4 bileşiminde olan ve DNA'nın yapı birimlerinden biri olan şeker. Genel adı pentoz olan monosakkarit.
Dihibrit İki karakter bakımından melez olan bireylere verilen ad.
Dihibrit Çaprazlama İki karakter bakımından birbirinden farklı olan bireyler arasında yapılan çaprazlamaya dihibrit çaprazlama denir.
DNA Parmak İzi Her bireyin DNA nükleotit dizilimi kendine özgüdür. İnsan genomunun bu özelliği dikkate alınarak günümüzde suçluların tespitinde, babalık testlerinde ve toplum sağlığı gibi insanla ilgili birçok araştırmada kullanılan rekombinant DNA tekniğine dayalı DNA parmak izi yöntemi geliştirilmiştir.
Domain Bir protein içerisinde bulunan ve kendine ait bir fonksiyona sahip bölüm. Tek bir protein içindeki domain bölümleri, hep birlikte proteinin total fonksiyonunu belirler.
Dominant Baskın gen.
Dominant (Baskın, Basat) Gen Fenotipte (kısaca dış görünüş denilebilir) özelliğini gösterebilen gen.
Dominant Gen Baskın genlerdir. Homozigot ya da heterozigot durumda etkisini fenotipte gösterir. Baskın genler büyük harf ile gösterilir. Bezelyelerde mor çiçek rengi baskın olup M harfi ile, düz tohum şekli baskın olup D harfi ile gösterilir.
Dominant Gen(Baskın Gen)
Bulunduğu canlıda, taşıdığı özelliği oluşturabilen genlerdir. Büyük harflerle sembolize edilir(A,B,C,D...).
Örnek: siyah saçlılık, kıvırcık saçlılık, bezelyelerde sarı ve düzgün tohumluluk, uzun boyluluk...
Down Sendromu (Mongolizm) 47 kromozomlu bireylerde ortaya çıkan duruma Down sendromu (mongolizm) adı verilir. Bu sendromu ilk defa 1866 yılında John Langdon Down'ın tanımlamıştır. Bu bireyler geniş yüzlü, kısa parmaklı ve zekâ geriliğine sahip olurlar. Genelde kısır olup, yaşam süreleri normal bireylere göre daha kısadır.
Döllenme Dişi üreme hücresi yumurta ve erkek üreme hücresi spermin birleşmesi olayıdır.
Duchenne Kas Distrofisi X kromozomunun homolog olmayan kısmında taşınan çekinik bir genle belirlenir. Hastalığın ortaya çıkmasına, kaslarda normal olarak bulunması gereken bir proteinin yokluğu neden olur. Bu hastalığa sahip bireylerin kasları gün gittikçe zayıflar ve hasta yirmili yaşlarda ölür.
Duplikasyon Parçası kopan bu kromozom bundan sonra belirli genleri taşımayacaktır. Mayoz bölünme sırasında kopan bir parçanın ilave bir segment olarak kardeş kromatide yapışmasına duplikasyon adı verilir (Kopan parça homolog kromozomada yapışabilir). Bir kromozom parçası, koptuğu kromozoma ters yönde yapışarak inversiyona neden olur. Kromozomal kırılmanın dördüncü olası sonucu, kromozom parçasının homolog olmayan bir kromozoma yapışarak translokasyon adı verilen yeni düzenlemeye neden olmasıdır.
Diğer Genetik Terimleri
Terimler Sözlüğü Ana Sayfa
Açıklamalı Genetik Terimleri Sözlüğü