Antikçağda sağlık merkezleri. Eski Yunanda ölümün yasaklandığı ve vasiyatnamelerin alınmadığı yer olarak da söylenirdi.
Eski Yunan'da, sağlık tanrısıdır. Sembolü yılandır.
Çağcıllaşma, çağdaşlaşma.
Gökbilimi.
Açıklamalarıyla 1888 Tarih Terimi
Asya Hun Devleti, tarihte bilinen ilk Türk devletidir ve Orta Asya'da yaşayan Türk boylarını bir araya getirerek, siyasi birliği sağlamıştır. Kuruluşu hakkında kesin bilgiler bulunmamakla birlikte, M.Ö. 220 yıllarından Teoman tarafından kurulduğu ve devletin Mete tarafından bir imparatorluk hâline getirildiği, Çin kaynaklarından anlaşılmaktadır. Mete zamanında Hun İmparatorluğu; Sibirya, Çin Denizi, Japon Denizi ve Hazar Denizi arasında kalan topraklara hakim olmuştur.
Mete'nin ölümünden sonra, Asya Hun İmparatorluğu, gücünü bir süre daha korumuş, ancak devlet yönetimindeki veraset sistemi, yani devletin hükümdar ailesinin ortak malı olarak kabul edilmesi ve imparatorun her çocuğunun yönetimi ele alma hakkı bulunması ve Çinli prenseslerle evlilik sonucunda yaşanan karmaşalar nedeniyle devlet, Doğu ve Batı Hun İmparatorluğu olmak üzere ikiye bölünmüştür.
Hun İmparatorluğu, kurulduğu coğrafi bölgenin yapısına paralel olarak at yetiştiriciliğine ve hayvancılığa dayalı bir ekonomiye sahiptir. Bu ekonomik yapı, devletin askerî başarısını da beraberinde getirmiştir. Tarıma elverişli olmayan uçsuz bucaksız bozkırda, at yetiştiren Hunlar, Mete zamanında hem askerî, hem sosyal hem de ekonomik bakımdan oldukça başarılı bir merkeziyetçi devlet sistemi kurmuşlardır.
Osmanlı ordusu, Kapıkulu süvarilerinin altı bölüğünden, Sağ Garipler ve Sol Garipler olarak adlandırılır.
1- İslam devletlerinde, Müslüman reayadan elde ettikleri tarımsal ürün üzerinden toplanan onda bir oranındaki vergidir.
2- Müslüman olanların toprak ürünlerinden hazine giderleri için onda bir oranında alınan vergi.
1- Aynı soydan gelen, göçebe ya da yarı göçebe yaşam sürdüren insan topluluğudur. Tarihsel olarak Cilalı Taş Devri'nde yaşayan, avcılık ve toplayıcılığın yanı sıra tarım, hayvancılık ve balıkçılıkla yaşamını sürdürebilen, kulübeler yapmasını bilen, ok-yay ve tekerleği kullanabilen, topraktan kapkacak üreten, doğal önderlikle (yaşlılar kurulu) köylerde yaşayan sınıfsız (komünal-ortakçı) toplumdur.
2- Bir ataya bağlı insanlardan meydana gelen büyük bir aile, göçebe topluluğu anlamına da gelir.
Saray seyisleri. At bakıcıları. Aşçı başı.
1. Selçuklularda şehzadelerin eğitimiyle görevli erkek eğitici. (Osmanlılarda bu görevi yapana Lala denirdi)
2. Eski Türk devletlerinin kimilerinde, özellikle de Selçuklularda, şehzadelerin eğitimiyle ya da bir eyaletin bağımsız olarak yönetimiyle görevlendirilmiş vezirlere verilen san.
Yüknekli Edip Ahmet tarafından yazılmıştır. İnsanın ahlâki gelişimi ve iyi insan olmanın özellikleri üzerine yazılmış bir kitaptır.
1. Büyük Selçuklu Devleti'nde Emirliklere emir olarak atanan sultan oğullarının (melik) eğitim ve öğretiminden sorumlu yaşlı ve tecrübeli öğretmen-devlet adamlarıdır.
2. Türk-İslam devletlerinde Sultan çocuklarının eğitim ve öğretiminden sorumlu olan kişilerdir.
Hükümdar çocukları, askerlik, siyaset ve devlet yönetiminde tecrübe kazansınlar diye sancaklara atabey denilen eğitimci valiler ile birlikte gönderilirlerdi. Atabeylerin geniş yetkileri vardı. Merkezi otoritenin zayıfladığı dönemlerde bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir. Atabeylik sisteminin Osmanlı devletindeki karşılığı Lala sistemidir.
- Köktürklerde Tonyukuk, Bilge Kağan'ın eğitimini ve danışmanlığını üstlenmişti.
- Büyük Selçuklu Devleti'nde şehzadelerin eğitimi ve yönetim tecrübesinin kazandırılması işi "atabey" lere verilmişti.
- Osmanlı Devleti zamanında devam eden bu uygulamada atabeyin yerini "lala" aldı.
Aile içinde babanın ya da en büyük erkeğin mutlak otoritesinin olduğu, soyun babadan oğullara geçtiği toplum biçimidir.
İslamiyet öncesi Türkler, hayatın ölümden sonra da devam ettiğine inanırlardı. Bu nedenle ölen atalarını unutmazlar, onları belirli dönemlerde anarlar ve onlar için çeşitli büyüsel uygulamaları yaparlardı. Bu uygulamalar "atalar kültü" olarak adlandırılmaktadır.
Don ve Ukrayna Kazakları'nın başındaki kumandana verilen unvan. Zamanla çar veliahtına da bu unvan verildi. Asya Türkleri askerî ve idarî makamlara seçilen müdür ve başkanlara Ataman derlerdi. 15. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Polonya ve Litvanya Büyük Dukalığı orduları kumandanına da Ataman denilirdi.
Eski Yunan'da savaş ve kentlerin koruyucu tanrıçasıdır.Sembolü zeytin dalı, kalkan ve baykuştur.
Mısır Firavunu IV. Amenofis'in çabalarıyla yaratılmaya çalışılan dinsel inanışın tek ve yarısoyut tanrısıdır. Bu tanrının somut bir betimlemesi yoktu. Duvarlarla çevrili, üstü açık bir tapınakda tapınılırdı. Tarihte ilk soyut tek tanrı inanışını yerleştirmeye çalışan IV. Amenofis'in ölümünden (MÖ 1352) sonra, Amon rahipleri yeniden etkinlik sağlayarak, bu inanışı yok ettiler ve Mısır'ı eski inanışına döndürdüler.
İngiltere'de, kral ile halk temsilcileri arasında 1215 yılında imzalanan Magna Charta'dan sonra oluşturulan, halk sınıflarıyla serflerin temsil edildiği halk meclisidir. 1285 yılında soylu meclisi olan Lordlar Kamarası ile birlikte toplanarak İngiliz parlamentosunu oluşturdular. Halk oyu ile seçilen temel yasama organıdır.
Osmanlı Devleti'nde olağanüstü durumlarda özellikle de, savaş giderlerini karşılamak amacıyla toplanan vergidir. Tanzimat Dönemi'nde kaldırılmıştır.
Diğer Tarih Terimleri
Terimler Sözlüğü Ana Sayfa
Açıklamalı Tarih Terimleri Sözlüğü