Avarız Vergisi Doğal afet ve savaş gibi olağanüstü durumlarda toplanan vergidir.
Avasım Abbasilerin Bizans sınırında savunma amaçlı kurdukları sınır şehirleri.
Ay Yılı (Kameri) Takvimi İlk kez, İlkçağ Mezopotamya uygarlıklarından Sümerliler'ce oluşturulan, Babilliler tarafından geliştirilen takvimdir. 354 gün ve 12 aydır. Arap-İslam Devleti Halifesi, Hz. Ömer zamanında başlangıcı Hicret alınarak Hicri-Kamer Takvimi oluşturuldu.
Ayak Divanı
Osmanlı Devleti'nde olağan üstü durumlarda padişahın da katılmasıyla toplanan divandır. (Danışma kurulu) Genellikle toplu bir şikayet ya da ayaklanma durumunda toplanırdı. Topkapı Sarayı'nın bahçesine çıkarılan tahtda şikayetleri dinleyen padişah, divan üyelerinin de görüşlerini alarak hemen orada konuyla ilgili kararını bildirirdi.
Padişahtan başka herkes ayakta durur ve acele kararlar alınırdı. İsyan sırasında asilerin padişaha zorla ayak divanı yaptırdıkları olurdu. (Göktürk'lerde) Danışman, söyleyici, akıl hocası, musahip.
Ayan
Osmanlı Devleti'nde XVIII. Yüzyıl'dan itibaren güç kazanmaya başlayan yerel egemenlerin yarı resmi adıdır. Dirlik sisteminin bozulmasından sonra devletin, asker ve vergi toplama işlerini üstlenen bu kişiler zamanla güç kazandılar.
Kazanılan bu güç, bir süre sonra ailelere ve soylara da yansımaya başladı. Padişah II. Mahmut zamanında, 1808 yılında devlet ayanların varlığını imzalanan Sened-i İttifak ile onayladı. Daha sonra güçleri kırılarak padişahın en güvenilir unsurları haline geldiler. Ayan ailelerinin en önemlileri Tepedelenli Ali Paşa, Alemdar Mustafa Paşa, Çapanoğlu, Kara Osmanoğlu, Aynacıoğlu ve Sepetçioğlu'dur.
Açıklamalarıyla 1889 Tarih Terimi
Âyan Bir şehrin ileri gelenleri. Osmanlılarda çoğu eşraf ailelerinden oluşan sınıf.
Ayan Meclisi Osmanlı İmparatorluğu'nda üyeleri padişah tarafından atanan meclis (senato).
Ayazma Ortodoks Hıristiyanlarca şifalı ve kutsal sayılan su kaynakları ve pınarlara verilen isim. Kelime kökeni olarak kutsal anlamına gelen Yunanca Hagia ve su anlamına gelen “ma” kelimelerinin birleşiminden oluşan hagiama zaman içerisinde “ayama”, “ayazma” olarak değişimlere uğramıştır.
Aydınlanma Çağı Avrupa 'da düşünce alanında en köklü değişimlerin yaşandığı dönem XVIII. yüzyıldır. Buyurucu ve değişmez kurallar ortaya koyan dinsel inanışlara ve bunlardan kaynaklanan skolastik (dogmatik) düşünceye karşı; aklın, deneyimlerin, kuşku ve araştırmaların ön plana çıkarılmasıdır.
Ayet Müslümanların kutsal kitabı olan Kuran'ın surelerini oluşturan tümcelerin ve tümceciklerin her biridir.
Aygucı İslamiyet'ten önce Orta Asya Türk devletlerinde Hükumet Başkanı (Başbakan).
Ayhan Asya Hunluları'nın Oğuz Kağan Destanı'na göre Oğuz Kağan'ın (Mete Hakan) altı oğlundan biridir. Yazır, Döğer, Dodurga ve Yaparlı Ay Han'ın oğullarından türeyen Oğuz oymaklarıdır.
Ayin Dinî tören, ritüel.
Ayrıcalık Diğerlerinden üstün tutulma durumu.
Ayukı Ayuki eski Türk devletlerinde hükümetin adıdır. Hunlardan itibaren yönetimle ilgili kararlar almak ve alınan kararları uygulamak amacıyla devlet yetkililerinin bulunduğu ayukı (bakanlar kurulu) adı verilen kurul oluşturulmuştur. Ayukının başında "aygucı" veya "üge" adı verilen bugünkü başbakan bulunurdu.
Azab (Azeb) Osmanlılar'da ordunun çekirdeğini oluşturan hafif piyade askeri. Bu terim 13. yüzyıldan beri askeri bir terim olarak kullanılıyor ve başlangıçta genellikle 'şehirlerdeki yerli bekâr asker' anlamına geliyordu.
Azab Askerleri Osmanlılarda ordunun çekirdeğini oluşturan hafif piyade askeri. Azab kelimesi 13. yüzyıldan beri askeri bir terim olarak kullanılıyor ve başlangıçta genellikle 'şehirlerdeki yerli bekâr asker' anlamına geliyordu.Bizans, latin ve İtalyan kaynaklarında kelime azapi, asapi, adapi gibi şekiller alıyor ve korsan veya deniz haydudu anlamına kullanılıyor.
Azap Osmanlı ordusunda, kalelerde ve donanmada görev yapan hafif piyade askeridir.
Azat Etmek Kölenin hürriyetini vermek, serbest bırakmak. Derebeyliklerde bir insanı toprak kölesi durumundan kurtarmak.
Azeri Azerbaycanlı Türk.
Diğer Tarih Terimleri
Terimler Sözlüğü Ana Sayfa
Açıklamalı Tarih Terimleri Sözlüğü