Eğitim Sitesi

Online Türkçe-Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü

Göndergesel İşlev

Dilin alıcıya bilgi verme işlevi.

Gönderici

İletiyi alıcıya ileten kişi ya da kurum.

Görülen Geçmiş Zaman Kipi

Fiilin karşıladığı oluş ve kılışın geçmişte kişinin görgüsü ve bilgisi altında olup bittiğini anlatan zaman. Türkçede görülen geçmiş zaman -DI/-DU ekiyle kurulur. MEB6s113 Eylemi söyleyen kişi eylemi görmüş, yaşamıştır. Buna bilinen (-di'li) geçmiş zaman denir. Bilinen (-di'li) geçmiş zaman kipi eylem kök ya da gövdelerine ünlü uyumu ve ünsüz benzeşmesine göre "-dı, -di, -du, -dü; -tı, -ti,-tu,-tü" eklerinden uygun olanı getirilerek yapılır.

Görünür Özne

Edilgen fiillerle kurulmuş olan cümlelerde, cümlenin gramer açısından görünürde olan öznesi, sözde özne: Parka yollar yapılmış, içme suyu getirilmiş vb.

Açıklamalarıyla 596 Türkçe-Dil Bilgisi Terimi

Gösterge

Kendi dışında bir başka şeyi gösteren, düşündüren olgu.

Gövde

Ad ve fiil köklerine yapım eklerinin eklenmesiyle oluşturulan ve anlamca bağlandıkları kökle ilişkili bulunan türemiş kelime: canlı < can+lı, gözlük < göz+lük vb.

Grafik

Bir olayın, niceliğin çeşitli durumlarını göstermeye veya birkaç şey arasında karşılaştırma yapmaya yarayan çizgilerden oluşmuş şekil.

Gramer

Bir Dili ses, şekil ve cümle yapıları ile dilin çeşitli ögeleri arasındaki anlam ilişkileri açısından inceleyerek bunlarla ilgili kuralları ve işleyiş özelliklerini ortaya koyan bilim. Ses bilgisi, şekil bilgisi, cümle bilgisi (söz dizimi) ve anlam bilgisi gramerin başlıca bölümleridir.

Gramerce Özne

Edilgen fiillerle kurulmuş olan cümlelerde, cümlenin öznesi gibi görünen fakat gerçekte nesnesi olan kelime ve kelime grupları, cümle yapısına göre görünürde olan özne: Getirilen kitaplar (postacı tarafından) bulunamadı. gibi.

Günlük (Günce)

Düzenli bir biçimde yazılan, tarih atılan günlük notlara, bir yazarın yaşamı boyunca günü gününe yazdığı yazılara günlük denir.

Haber Kipi

Zaman ekleri. Bildirme kipi.

Harf

Bir dilin başlıca seslerini yazıda göstermeye yarayan ve alfabeyi oluşturan işaretlerden her biri. Dildeki en küçük birim, harftir. Türkçede 29 harf vardır. Türkçede a, b, c, d, f, g gibi.

Hece

Bir nefes hamlesi içinde çıkan, tek bir ses veya ses grubundan oluşan, yalnız başına kelime olabilen veya kelime oluşumunda görev alabilen ses birliği. Türkçenin kök kelimeleri genellikle tek hecelidir.

Hece Düşmesi

İki heceli kimi sözcüklerde alınan bazı eklerden dolayı oluşan ünlü düşmesi.

Hece ölçüsü

Dizelerdeki sözcüklerin hece sayısının belli bir düzene bağlı olarak eşitliği temeline dayanır. Şiirin bütün dizelerindeki hece sayısının eşit olması gerekir. Hece sayısının eşitliği, o dizenin ölçüsünü, kalıbını gösterir. Yedi heceli bir dizenin kalıbı, yedili; on bir heceli bir dizenin kalıbı on birli diye anılır.

Heyecana Bağlı İşlev

Dilin alıcıda bir heyecan yaratma amacıyla kullanılması.

Hikâye

Olmuş ya da olabilecek olayları yere ve zamana bağlayarak bir kurgu içinde anlatan, insan yaşamından kesitler sunan kısa yazı türüne hikâye(öykü) denir.

Hikaye (Öykü)

1- Olmuş veya olabilecek olayları belli bir plan çerçevesi içinde yer ve zamana bağlı olarak anlatan yazı türüne hikaye denir. Hikayede çevre sınırlıdır. Dar bir çerçevede, zamanın kısa bir anında belli bir şahıs kadrosuyla işlenir konu.

2- Birleşik zaman çekiminde "-di" eki.

Hikâye Birleşik Kipi

Fiil kipinin gösterdiği oluş ve kılışın geçmiş zamanda gerçekleştiğini bildiren birleşik çekim türü. Asıl fiilin kipleri ile -i fiilinin görülen geçmiş zamanının veya ekleşmiş şeklinin birleşmesi ile ortaya çıkar. Emir dışındaki bütün kiplerin bir hikaye biçimi vardır.

Hikâye Birleşik Zaman

Zaman ekinin üzerine "-di" eki getirilerek oluşan zaman. Basit zamanlı eylemin bildirdiği yargının geçmişte kesin olarak yapıldığını bildiren birleşik zaman.

Diğer Türkçe-Dil Bilgisi Terimleri

İlk Sayfa ... 12 13 [14]15 16 ... Son Sayfa

Terimler Sözlüğü Ana Sayfa

Açıklamalı Türkçe-Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü