Online Türkçe-Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü

Hitabet

Etkili söz söyleme sanatı.

İç içe Birleşik Cümle

Çekimli durumdaki bir cümlenin temel cümle içinde, o cümlenin bir ögesi olarak yardımcı cümle işlevi ile yer aldığı birleşik cümle türü. Temel cümle sondadır: Doktor bu nal seslerinin, bu çocukça taşkın neşenin sırrını hala çözemeyeceğini sanıyor, yavaş yavaş hüzne kayıyordu. (T.Buğra, Küçük Ağa, s.171)

İkilemeler

Anlamı ve anlatımı güçlendirip pekiştirmek amacıyla aynı ya da sesleri birbirine benzeyen sözcüklerin art arda yinelenmesiyle oluşan söz gruplarına ikileme denir.
Örnek :
Güzel mi güzel kız
Demet demet çiçek
Çuval çuval fındık
Çıtır çıtır simit
Ağlaya sızlaya bir hal olmak
Güle güle ölmek
Varını yoğunu ortaya çıkartmak
İyi kötü (bilmek)
Aşağı yukarı (anlamak)
Hemen hemen (bitirmek)

İkinci Çoğul Kişi

Siz kişisini karşılayan birim.

İkinci Tekil Kişi

Sen kişisini karşılayan birim.

İkon

Bir gerçeği doğrudan aktaran resim veya şekil.

İleti

Mesaj. İletişim araçlarıyla okur ya da izleyicilere aktarılan olay ya da yorum.

İletişim

Bir düşüncenin, bir duygunun yüz anlatımı, el, kol ve baş hareketleri, konuşma yoluyla ya da yazı, telefon, radyo, televizyon gibi iletişim araç ve gereçlerinden yararlanarak bir kimseden başka bir kimseye iletimi.

İlgeç

Sözcükler arasında çeşitli anlam ilgileri kuran sözcüktür.

İlgeç

Edat.

İlgi Eki

Eklendiği ad ile başka bir ad arasında, asıl görevi itibariyle ilgi bağı kuran ek, +ın/+un, +nın/+nun ekleri: ev+in, kişi+nin vb.

İlgi Zamiri

Adın yerini tutan-ki eki.

İmla

Yazım.

İnce Ünlü

Ağız boşluğunun ön kısmında oluşan "e, i, ö, ü" ünlüleri.

İsim

Ad. Canlı ve cansız varlıkları, duygu ve düşünceleri, çeşitli durumları bildiren kelime, adıl.

İsim Cümlesi

Ad cümlesi. Yüklemi çekimli eylem olmayan cümle.

İsim Fiil

Ortaç. Eylemsi türü.

İsnat Grubu

Yalın ya da iyelik eki almış bir adın kendinden sonra gelen bir sıfatla oluşturduğu yargı niteliğindeki grup. Bu grupta bir ad bir sıfata isnat edilmiştir: baş açık ayak yalın, saç sakal darmadağınık vb.
Bu grup cümle içinde ad, sıfat ve zarf görevindedir: özü sözü doğru (olan) insanlar (sıfat görevinde) vb.

İstek Cümlesi

Yüklemi istek kipi olan cümle türü: Kendi yalanımla bile bile neden uğraşayım? (A.H.Tanpınar, Yaşadığım Gibi, s.57)

İstek Kipi

Fiile istek, niyet kavramları veren tasarlama kipi; yapılan işin istendiğini veya o işe niyet edildiğini gösteren ve -(y)-ayım, -(y)-alım, -(y)-asın, -(y)-asınız, -aın/-sun, -sınlar/ -sunlar ekleriyle kurulan kip. Örnek: Sağ olsunlar.