Sanat yapıtlarının ya da herhangi bir ürünün sergilendiği salon.
Nesne ile kullanılabilen eylem.
Kullanılırken nesneye ihtiyaç duyan, nesne gerektiren; yani "ne, neyi ve kimi" sorularına cevap veren fiillere geçişli fiil denir.
Örnek :
Anlatmak, duymak, görmek, yazmak, söylemek, seyretmek
Nesne ile kullanılamayan eylem.
Açıklamalarıyla 596 Türkçe-Dil Bilgisi Terimi
Nesne almayan, yani "ne, neyi ve kimi" sorularına cevap vermeyen fiillerdir. Örnek :
Ağlamak, uyumak, gülmek, solmak, akmak, oturmak, kalkmak...
İşin anlatıştan sonra yapılacağını bildiren zaman."-acak" ekiyle yapılır.
Fiilin anlattığı işin şimdiki zamandan sonraki bir zamana ait olduğunu gösteren kip. Türkçede bir oluş ve kılışın gelecekte kesin olarak gerçekleşeceğini gösteren ek, -acak ekidir. Göreceğiz gibi.
Çenenin aşağıya inmesiyle oluşan ünlü. "a, e, ı, i" ünlüleri.
Eylemin her zamanda yapıldığını bildiren zaman, "-r, -maz" ekleriyle yapılır.
Fiilin sürekli olarak yapıldığını, halen yapılmakta olduğunu veya yapılacağını belirten zaman ve kip. Türkçede bu kip -Ar,(I)r/-(U)r ekleri ile kurulur. MEB6s128: Eylemin her zaman yapıldığını, yapılacağını haber veren eylemlerin zamanına geniş zaman denir.
Geniş zaman kipi; eylem kök ya da gövdelerine ünlü uyumuna göre "-( )r" ekinin ulanmasıyla elde edilir.
Bir sözcüğün gerçek anlamı, onun temel anlamıyla ya da yan anlamlarından biriyle kullanılması demektir.
Örnek : Ayşe, bileziklerini yine kollarına takmış. (kollar)
Fiilin gerçekten yapıcısı olan özne.
Yanıt gerektiren soru cümlesi.
Belirli bir zamana girmeyen, fiilin gösterdiği oluş ve kılışın yapılması gerekli olduğunu bildiren ve Türkçede -meli, -malı eki ile kurulan tasarlama kipi. Örnek : Gelmelisin, Yatmalısın.
"b" ünsüzünün sözcük içlerinde kendisinden önce gelen "n" ünsüzünü "m"ye çevirmesi.
Gırtlakta oluşan ünsüz."h"ünsüzü gibi ünsüzler.
Fiilimsilerle kurulup yan yargı oluşturan ve temel cümlenin bir öğesi olan yan cümleciklerle kurulan birleşik cümle çeşidi.
1. Yüklemin sonundaki kişi eklerine bakarak ben, sen, o; biz, siz, onlar biçimde yanıt alınıyorsa buna gizli özne denir.
2. Edilgen fiillerle kurulmuş olan cümlelerde, cümlenin öznesi gibi görünen fakat gerçekte nesnesi olan kelime ve kelime grupları, cümle yapısına göre görünürde olan özne: Getirilen kitaplar (postacı tarafından) bulunamadı. gibi.
Bazı sözcüklerde, seslerin yer değiştirmesi. Türkçede daha çok "r" veya "I" ünsüzünün bulunduğu sözcüklerde, birinci hecenin sonundaki sesle ikinci hecenin başındaki sesin, birbirinin yerine geçmesi.
Bir nesnenin gerçek yaşamdaki kendi varlığı.
Diğer Türkçe-Dil Bilgisi Terimleri
Terimler Sözlüğü Ana Sayfa
Açıklamalı Türkçe-Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü